Ελεύθερα Βουνά. Στην καρδιά των Αγράφων. (Ιούλιος 2020)

Η διαδρομή: https://www.bikemap.net/en/r/6641910/

Ξεκινά ένα ταξίδι με διάθεση αφιερώματος στα Ιμαλάϊα της Ελλάδας: τα Άγραφα. Σαν μία άσκηση επί χάρτου, έχω σχεδιάσει μία διαδρομή που διασχίζει απομακρυσμένες περιοχές αρκετά μακριά από χωριά, με βάση την κορυφογραμμή της Νιάλας και των Ανατολικών Αγράφων.

3/7/2020

- Ξυπνώντας δίπλα στη δροσερή πηγή, ένα ήσυχο πρωινό στην ελληνική γη.

Πέρασα τη νύχτα έξω από το Καλλίθηρο Καρδίτσας, όπου έφτασα χθες το βραδάκι. Τη νύχτα άκουσα έναν θόρυβο στα χόρτα έξω από τη σκηνή μου, ήταν ένας ποταμίσιος κάβουρας. Δεν κατάφερα να πάρω μία καλή φωτογραφία αλλά ποταμίσιο κάβουρα είχα πολλά χρόνια να δω!

Μια γερή ανάβαση την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα, ως γνωστόν. Πριν πιάσει η πολλή ζέστη, ανεβαίνω προς τη Λίμνη Πλαστήρα.

- Η Καστανιά στο πρωινό φως του ήλιου, με φόντο Καζάρμα και Βουτσικάκι (αν δεν κάνω λάθος).

Λόγω καιρού, η σημερινή μέρα θα είναι μέρα αναμονής στην Καστανιά. Ένα ακόμα χωριό, που παρά την εκπληκτική φύση και το κλίμα, στη σημερινή Ελλάδα έχει και αυτό έντονη τη σφραγίδα της εγκατάλειψης.

- Στα εγκαταλειμένα κτίρια των πρώην κατασκηνώσεων της Κοινότητας Καστανιάς. Ένα ολόκληρο κτιριακό συγκρότημα σαπίζει στη βροχή, με τους χώρους να έχουν γίνει στάβλοι και τόποι διανυκτέρευσης ζώων. Με την κατάργηση των ορεινών κατασκηνώσεων σε όλη την Ελλάδα πριν λίγες δεκαετίες, θαυμάσιες υποδομές που έφερναν τους αστούς κοντά στη φύση αφέθηκαν ανεκμετάλλευτες για πάντα.

- Όταν οι κεραίες σου είναι μεγαλύτερες από το σώμα σου.


4/7/2020

- Η υπέροχη Λίμνη Πλαστήρα.

Μετά το ΝΔ άκρο της λίμνης αρχίζει η ανελέητη ανηφόρα. Στον παλιό εγκαταλειμένο οικισμό Έλατος, πράγματι έχω μπει στη ζώνη του έλατου.

Τα ρουθούνια μου πιάνουν στον αέρα τη γνωστή ευωδία της αγριοφράουλας.

- Φράουλες και πετροκέρασα θα μού χαρίσουν ένα πεντανόστιμο γεύμα, συνδυασμένα με ντόπια χορτόπιτα και γαλατόπιτα. Τι ονειρικές γεύσεις!

- Στην ανάβαση προς Βραγγιανά, η πρώτη άποψη της Πλάκας.

- Ο καιρός είναι άστατος αυτές τις μέρες. Μια καταιγίδα πέφτει πίσω από τον Καταραχιά στο βάθος του ορίζοντα.

- Η βροχή σύντομα θα φτάσει κι εδώ. Ένα εγκαταλειμένο κτίσμα θα χρησιμεύσει ως το αποψινό ξενοδοχείο.

- Οι κορυφές Μπορλέρο και Πλάκα.

5/7/2020

Το πρωινό ξύπνημα στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου Βραγγιανών, στα 1600 μέτρα ψηλά, χαρίζει εικόνες ισάξιες με του χθεσινού σούρουπου.

Πολύς κόσμος έχει έρθει από όλη την Ελλάδα εδώ για να διαδηλώσει τη βούληση για "ελεύθερα βουνά χωρίς αιολικά". Η σύγχρονη επιχειρηματική μόδα των ανεμογεννητριών έχει αποδειχθεί μια απάτη τεραστίου μεγέθους, στημένη από τους βολεμένους αστούς των τραπεζών και των χρηματιστηρίων, που δημιούργησαν ένα μηχανισμό μιας προπαγάνδας με οικολογικό πρόσχημα, για να τσεπώσουν ζεστό δημόσιο χρήμα από τις ειδικές επιδοτήσεις. Κλασικό σύστημα αρπαγής δημοσίου χρήματος. Έστησαν έναν προπαγανδιστικό μηχανισμό για την δήθεν οικολογική και πράσινη ενέργεια από τις ανεμογεννήτριες, αμέσως μετά ακολούθησαν οι θεσμοί των επιδοτήσεων, και αμέσως μετά εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο οι εργάτες της αιολικής προπαγάνδας αφού τη δουλειά τους την τελείωσαν για να ακολουθήσουν τελικά οι κατασκευαστικές εταιρείες. Στις περισσότερες κορυφές των ελληνικών βουνών, σε όλη τη χώρα, βρήκαν πρόσφορο έδαφος για τη νέα μπίζνα. Μέχρι και εδώ, τόσο μακριά και τόσο ψηλά, στον αυχένα της Νιάλας, σχεδίασαν να βάλουν ανεμογεννήτριες! Όσο για τις συνέπειες στο περιβάλλον, απλά δεν τους ενδιαφέρουν. Τι σχέση έχουν οι αστοί με τη φύση; Καμμία. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι τα νούμερα στα βιβλιάρια καταθέσεων. Η φύση ας πάει στα κομμάτια. Και ποια φύση; Η ελληνική φύση, αυτή η υπέροχη πλούσια φύση, η ανόθευτη, η παρθένα που επιβίωσε μέχρι σήμερα λόγω των ιδιαίτερων ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών έξω από τη βιομηχανική ανάπτυξη, κινδυνεύει σήμερα να θαφτεί κάτω από τη μπίζνα της εκμετάλλευσής της με τη μετατροπή της σε βιομηχανικό τοπίο. Για να γεμίσουν κάποιες τσέπες αστικών μετανθρώπων που δεν έχουν πλέον καμία σχέση με αυτή.

- Ένα κοπάδι στο τοπίο της Νιάλας. Κάποτε στο παρελθόν εδώ θα έβλεπες τέτοια εποχή όλο το βουνό γεμάτο κοπάδια να βόσκουν το πράσινο αλπικό χόρτο.

- Μέσα στην αλπική ησυχία, στη μοναξιά και την ψύχρα των ψηλών βουνών, η μνήμη επιβιώνει σε ένα λιτό και απέριττο μνημείο, για το επεισόδιο του Απριλίου του 1947 που έμεινε στην ιστορία ως "Συμφιλίωση της Νιάλας". Διαβάτη που περνάς, άφησε εδώ ένα λουλούδι για όλους τους αδικοχαμένους του εμφυλίου.

Μετά το μνημείο, η πορεία μου θα συνεχιστεί μοναχική ακολουθώντας την κορυφογραμμή προς το νότο. Βρίσκομαι λίγο πάνω από τα 1700 μέτρα. Ο καιρός εδώ ψηλά είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητος. Ένα αλπικό κρύο ξεσηκώνει την επιδερμίδα. Σύννεφα μετακινούνται χαίδεύοντας τις κορφές και είναι απίθανο να μην φάω κάποιες βροχές στη συνέχεια της ημέρας μέχρι το χωριό Άγραφα όπου ελπίζω να φτάσω σήμερα.

- Κολλητική λάσπη μουστάρδα, καθαρή άργιλος. Πράγμα εντυπωσιακό να υπάρχει επάνω στην κορυφογραμμή της Νιάλας, γιατί αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για παλαιά βουνά, από γεωλογικής πλευράς.

Σε μια στιγμή εμφανίζεται ένα 4Χ4 με δύο βοσκούς. Βλέποντας ένα μοναχικό ποδηλάτη, ρωτούν πού πηγαίνω εδώ πάνω. Μού λένε να προσέξω το σύννεφο που τυλίγει την επόμενη κορυφή, γιατί κατά εκεί πηγαίνω και να είμαι προετοιμασμένος.

Χαμένος μέσα στα βουνά, για πρώτη φορά διακρίνω κάτω στο χάος το χωριό Άγραφα. Όταν βρεθείς σε αυτά τα βουνά καταλαβαίνεις γιατί έχουν χαρακτηρίσει αυτά τα μέρη ως "Ιμαλάια της Ελλάδας". Βρίσκεσαι σε έναν τόπο γεμάτο ατελείωτες κορυφογραμμές μέχρι το βάθος του ορίζοντα, μέχρι εκεί που χάνεται το βλέμμα σου στον απέραντο κόσμο.

Σύννεφα εμφανώς βροχοφόρα ταξιδεύουν στους ορεινούς όγκους, κινούμενα με μεγάλες ταχύτητες. Βγάζω το νάυλον που έχω για προστασία από τη βροχή πρόχειρο, για να το ξετυλίξω γρήγορα μόλις χρειαστεί. Ο πετρόδρομος συνεχίζει στην κορυφογραμμή, ανεβαίνοντας μέχρι τα 1900 μέτρα περίπου. Ψυχή ζώσα, κρυαδάκι, ησυχία, και άγρια αλπική ομορφιά. Μια μαγευτική ομορφιά, που ξυπνά μέσα σου ό,τι πιο δυνατό κρύβεις.

Ένα σύννεφο σηκώνεται από τη χαράδρα από κάτω. Έρχεται προς το μέρος μου με μεγάλη ταχύτητα. Με τυλίγει ένα λευκό πηχτό σκοτάδι. Λες και ο κόσμος αποφάσισε έτσι ξαφνικά να τελειώσει.

Το νερό αρχίζει να πέφτει. Ξετυλίγω το αδιάβροχο κάλυμμα, καλύπτω με αυτό όλα μου τα υπάρχοντα, το σταθεροποιώ με μερικούς βράχους να μην το πάρει ο αέρας, μπαίνω και εγώ από κάτω.

Οι βροχοστάλες πέφτουν από τον ουρανό με μια μαθηματική ακρίβεια θαρρείς, δημιουργώντας την ιδιαίτερη μουσική τους επάνω στο σκέπασμα. Σε κανένα τέταρτο της ώρας το σύννεφο ξεθυμαίνει. Ξεμυτίζω στον κόσμο. Μέσα σε είκοσι λεπτά, ο κόσμος ξαναγεννιέται.

Η διαδικασία της άμυνας αυτής από βροχοφόρο σύννεφο θα επαναληφθεί άλλη μία φορά. Αμέσως μετά την κάθε βροχή, φρέσκο νερό λασπωμένο τρέχει σε όλον τον τόπο, σε κάθε πιθανή κοίτη ροής νερού.

Όταν είμαι μέσα σε σύννεφο, η ορατότητα μέσα στο λευκό σκοτάδι περιορίζεται σε λίγα μέτρα. Κι όμως ακόμη κι αυτό το ιδιότυπο σκοτάδι χαρίζει εικόνες μαγικές.

Βγαίνοντας στο δρόμο Άγραφα-Καμάρια, ο δρόμος γίνεται καλύτερος. Με το ξάνοιγμα του καιρού, νέες εικόνες των ελεύθερων βουνών ανοίγονται μπροστά στα μάτια μου.

- Ένα θηρίο λασπωμένο. Αλλά θηρίο. Ένα θηρίο που κινείται ελεύθερα και νιώθει εντελώς άνετα και στο στοιχείο του μέσα στη ζούγκλα των Αγράφων.

Νιώθω σαν χαμένος μέσα στα ατελείωτα βουνά. Όπου και να κοιτάξω βλέπω βουνά, μόνο βουνά, τίποτε άλλο. Αρχίζει μια κατηφόρα που μού φαίνεται σαν την τελική κάθοδο προς το χωριό Άγραφα, μετά από το χάος των βουνών.

- Πλησιάζοντας στο χωριό των Αγράφων.

Φτάνοντας στο χωριό, βρίσκω ένα εκκλησάκι με νερό και στέγαστρο, ιδανικό για διανυκτέρευση. Μια βόλτα με τα πόδια στο χωριό για να βρω ντόπια τρόφιμα θα με απογοητεύσει, με αυτή την εγκατάλειψη που υπάρχει διάχυτη στα πάντα. Επιστρέφω στο εκκλησάκι μου για να ετοιμάσω ένα καλό γεύμα, που το δικαιούμαι απόλυτα μετά τη σημερινή περιπέτεια. Ενώ απολαμβάνω το φαγητό παρατηρώντας το σούρουπο, νιώθω θαυμάσια από κάθε άποψη, καθώς κατάφερα να περάσω μια δύσκολη διαδρομή και με δύσκολο καιρό και χωρίς να κουραστώ και χωρίς να βραχώ ούτε εγώ ούτε τα πράγματά μου.


6/7/2020

- Το πρώτο φως του ήλιου λούζει άπλετο το χωριό των Αγράφων.

- Σε αυτά τα απομακρυσμένα σημεία της ελληνικής γης, οι δήμοι και κοινότητες φρόντιζαν να έχουν δικά τους μηχανήματα για την συντήρηση των δρόμων για να μην περιμένουν από την δυσκίνητη κεντρική γραφειοκρατία. Το σύγχρονο αστικό κράτος το ήξερε αυτό και γι΄ αυτό προσπάθησε να βγάλει από τη μέση την τοπική αυτοδιοίκηση με Καλλικράτηδες Καποδίστριες και τα συναφή. Και δυστυχώς σε σημαντικό βαθμό το κατάφερε.

- Πετρογέφυρο Αγράφων. Ένα υπέροχο παραδοσιακό γεφύρι, σε έναν παραπόταμο του Αγραφιώτη, άριστα δεμένο με το περιβάλλον, λες και είναι μέρος του.

- Πέστροφες έτοιμες από τη δεξαμενή για το τηγάνι.

- Μέσα σε μια κοιλάδα της αγραφιώτικης οδοποιΐας.

- Ο ποταμός Αγραφιώτης πορεύεται ανάμεσα στα βουνά προς τη λίμνη των Κρεμαστών.

- Παλιά Μπέλεϋ στον Αγραφιώτη.

- Απίστευτο να βρίσκεις βρύσες στερεμένες σε αυτά τα μέρη!

- Βαρβαριάδα. Παλιό λεωφορείο του ΚΤΕΛ Ευρυτανίας.

Κρέντης λέγεται το χωριό όπου ο ταξιδιώτης θα περάσει άλλη μία νύχτα χαμένος κάπου μέσα στα ευρυτανικά βουνά.


7/7/2020

Λόγω απειλής βροχής, κατασκήνωσα κάτω από το υπόστεγο μίας βρύσης. Αποδείχτηκε σωστή επιλογή, διότι μέσα στη μαύρη νύχτα έριξε καρεκλοπόδαρα. Πολύ δυνατή βροχή και με κεραυνούς. Ένας κεραυνός πρέπει να έπεσε πολύ κοντά, λιγότερο από 200 μέτρα, γιατί αμέσως μετά τη λάμψη ακολούθησε η βροντή. Ξεκινώ νωρίς μετά από ένα καλό πρωινό γεύμα, για να απολαύσω τον πρώτο ήλιο στο ευρυτανικό ελατόδασος.

- Η Παλιά Βίνιανη. Ένας χώρος που θα έπρεπε να είναι δεμένος με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Είναι όμως; Ιδού το ερώτημα. Και ένα δεύτερο ερώτημα: η σύγχρονη ελληνική ιστορία διδάσκεται στην Ελλάδα;

- Ένα ακόμα κτίριο εγκαταλειμένο στον πανδαμάτορα: κλειστό μουσείο ίσον... μη-μουσείο.

Αφήνοντας πίσω μου έναν συμβολικό τόπο της εθνικής αντίστασης και της κυβέρνησης του βουνού, κινούμαι στα ψηλά ενός τεράστιου φαραγγιού, έχοντας τη θέα της κοιλάδας του ποταμού Μέγδοβα στη μακριά του πορεία προς το νότο ανάμεσα στα ατελείωτα ευρυτανικά βουνά. Η ώρα είναι περίπου 11 το πρωί και το χρώμα του νερού στο βάθος της χαράδρας είναι κόκκινο, γιατί παρά το ότι ο Μέγδοβας έρχεται από τη λίμνη Πλαστήρα, τα ρέμματα κατεβάζουν ακόμα φρέσκια λάσπη από τη νυχτερινή νεροποντή.

- Η γέφυρα που θα με περάσει από την άλλη πλευρά του Μέγδοβα, κάτω από τη Δάφνη. Η ώρα πήγε 5μ.μ. και το νερό είναι πιο καθαρό πλέον, δηλ. με λιγότερη λάσπη.

Πλησιάζοντας στους Δομιανούς, το κλίμα φαίνεται πολύ καλό και η ατμόσφαιρα ευχάριστη και αποφασίζω να μείνω εδώ απόψε. Οι χωριανοί είναι πολύ φιλικοί άνθρωποι.

8/7/2020

Δομιανοί, έτσι λέγεται ένα χωριό ξεχασμένο στους χάρτες, στην καρδιά της ευρυτανικής γης. Ένας τόπος όπου ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει προ πολλού.

Αφήνοντας πίσω μου τους Δομιανούς λουσμένους στο πρωινό φως, συνεχίζω με οδηγό τον χάρτη προς ΝΑ χαμένος ακόμη μέσα στα δάση της Ευρυτανίας.

- Δεν στοιχηματίζω από πότε είναι αυτή η ταμπέλα εδώ για να μη χάσω το στοίχημα...

- Ε ναι, πιο εύκολος τρόπος να πίνεις φρέσκο χυμό δάσους.

- Το εντυπωσιακό Βελούχι με τις κορφές του χωμένες στα σύννεφα.

Το απολαυστικό απόγευμα, με τον υπέροχο καιρό και με τα υπέροχα δάση, θα τελειώσει με μια επίσης υπέροχη κατηφορική διαδρομή που θα με επιστρέψει στο θεσσαλικό κάμπο, Φουρνά, Ρεντίνα, Λουτροπηγή, Λουτρά Σμοκόβου, Κέδρος. Ένα ιδανικό φινάλε για ένα ακόμα ταξίδι στην ελληνική γη, που μού άφησε αξέχαστες εμπειρίες και εικόνες στο σώμα και το μυαλό.