Τα τρία σημεία επαφής

Τα σημεία επαφής του ποδηλάτη με το ποδήλατό του είναι: α) τα πετάλια, β) το τιμόνι και γ) η σέλλα. Σε αυτά τα σημεία ασκούνται δυνάμεις όπως είναι φυσικό, συνεπώς πρέπει αυτές τις καταπονήσεις να μάθουμε να τις ελέγχουμε. Αν δεν τις ελέγξουμε, θα έχουμε ενόχληση και πόνο. Το πρόβλημα παρουσιάζεται με το χρόνο: για μισή ώρα δεν θα καταλάβεις κάποια ενόχληση, όμως αν κάνεις ποδήλατο όλη τη μέρα είναι κάτι διαφορετικό. Σκέψου το απλά: μπορείς να κάθεσαι σε μια πολυθρόνα, όσο αναπαυτική και να είναι, για πολλές ώρες; Όχι, γιατί θα πιαστείς. Μπορείς να κρατάς το τιμόνι σου με τον ίδιο τρόπο για όλη τη μέρα; Όχι γιατί η παλάμη σου θα μουδιάσει και θα πονέσει.

Πετάλια

Τα πράγματα είναι απλά, σπανίως κανείς θα έχει κάποιο πρόβλημα εδώ. Μερικοί συνιστούν σκληρά παπούτσια, γιατί έτσι υποτίθεται ότι το πόδι στηρίζεται καλύτερα. Διαφωνώ με αυτό, γιατί υπάρχει ένας σημαντικός λόγος που χρειάζεται λίγη προσοχή για να τον καταλάβουμε.
Όσο πιο μαλακό το παπούτσι τόσο περισσότερο το πόδι μας ασκείται και δυναμώνει και αποφεύγουμε το στρες στους μύες του ποδιού, επειδή η μυική ένταση μοιράζεται σε μεγαλύτερη περιοχή. Το μαλακό παπούτσι δεν εμποδίζει τον αστράγαλο να περιστρέφεται οπότε όλο το πόδι συμμετέχει περισσότερο στην κίνηση. Αυτό είναι σημαντικό για όλες τις περιπτώσεις των αρθρώσεων στο ανθρώπινο σώμα. Όσο περισσότεροι μύες συμμετέχουν σε μία κίνηση τόσο καλύτερα, γιατί έτσι μειώνεται η καταπόνηση για μεμονωμένες μυικές ομάδες. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι το καρπιαίο σύνδρομο των δακτυλογράφων: μπορεί να το πάθει ακόμα και ένας γυμνασμένος που έχει δυνατή παλάμη, καθώς η μυική ένταση εντοπίζεται σε λίγους μύες που υπόκεινται σε έντονο και συνεχές στρες υπέρχρησης.

Τιμόνι

Βάλε στο τιμόνι σου τα γνωστά "κέρατα" ή κάποιες άλλες προεκτάσεις που θα σου επιτρέπουν να αλλάζεις στάση. Να αλλάζεις στάση όσο μπορείς πιο συχνά. Μόλις αισθανθείς κάποιο μούδιασμα αμέσως πρέπει να αλλάξεις τη θέση των χεριών στο τιμόνι. Το μούδιασμα στην παλάμη σημαίνει κακή κυκλοφορία και καταπόνηση των νεύρων, και αν αυτό γίνει πολύ έντονο μπορεί να γίνει και επικίνδυνο. Γνώρισα κάποτε έναν ποδηλάτη με μεγάλες εχγειρητικές τομές στους καρπούς και όταν τον ρώτησα μού είπε ότι σε ένα μεγάλο ταξίδι πειράχτηκαν τα νεύρα των χεριών του από το πολύ έντονο πιάσιμο.

Η τριβή στη σέλλα

Εδώ τα πράγματα είναι σοβαρά, γιατί η σέλλα σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος του ποδηλάτη. Ακολουθούμε μερικούς κανόνες:

Ο πρώτος παράγοντας είναι η σέλλα. Να μην είναι η φτηνότερη! Κλασικά η σέλλα έχει δέρμα, χωρίς αυτό όμως να είναι απόλυτο. Υπάρχουν καινούργια υλικά ζελ, που επιτρέπουν η επιφάνεια να παίρνει σταδιακά το σχήμα της λεκάνης του αναβάτη. Να είναι τουλάχιστον μιας μέσης ποιότητας. Μερικές σέλλες έχουν ένα είδος ανάρτησης στο παλούκι, που βοηθάει στην απορρόφηση των κραδασμών, πράγμα που αποκτά κάποτε σημασία για τον αρχάριο κυρίως ποδηλάτη.

Ο δεύτερος παράγοντας -και ίσως ο σημαντικότερος- είναι τα μικρόβια. Η μικροβιακή χλωρίδα που συμβιώνει στην ευαίσθητη περιοχή μας είναι λίγο πολύ ιδιαίτερη για τον καθένα μας. Το ποδηλατικό σου σορτσάκι είναι σαν την οδοντόβουρτσά σου: δεν το δανείζεις ποτέ. Για τον ίδιο λόγο, αν δανείζεις το ποδήλατό σου καλό είναι να ζητήσεις από τον νέο αναβάτη να χρησιμοποιήσει μια δική του σέλλα. Έχουμε οπωσδήποτε δύο ποδηλατικά σορτσάκια, και τα χρησιμοποιούμε εναλλάξ όταν τα πλένουμε. Τα φοράμε κανονικά χωρίς εσώρουχο. Κάθε 3-4 μέρες (ιδίως το καλοκαίρι) πλένουμε καλά το σορτσάκι και το στεγνώνουμε το γρηγορότερο στον ήλιο και τον αέρα. (Πρακτικό είναι να το κρεμάς στο ποδήλατό σου.) Η καθαριότητα της περιοχής, όπως και του σόρτς, είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Κάθε μέρα πρέπει να πλενόμαστε.

Προσοχή όμως στα απορρυπαντικά και στα σαπούνια! Περιέχουν χημικά που αλλάζουν τη φυσιολογική χλωρίδα του σώματος, έτσι τα μικρόβια που φυσιολογικά πεθαίνουν σαπίζουν και δημιουργούν τέλειο υπόστρωμα για τα ανεπιθύμητα παθογόνα, δηλ. τα δευτερογενή σηπτικά μικρόβια που ζουν από τα άλλα. Σταδιακά θα αρχίζουν να εμφανίζονται πολύ ενοχλητικά σπυριά, που πονάνε και δεν μας αφήνουν να "βολευτούμε" στη σέλλα, και που αποτελούν εστίες παθογόνων που όταν σπάσουν διασπείρουν τα μικρόβια περισσότερο. Και το σορτσάκι και το σώμα μας πρέπει να το πλένουμε με καθαρό σαπούνι ελαιολάδου, που μπορούμε και μόνοι μας να φτιάξουμε έτσι κι αλλιώς αφού είναι εύκολη διαδικασία. Ευτυχώς στη χώρα μας είναι σχετικά εύκολο να το βρούμε, αλλά οι σαπουνοποιΐες χρησιμοποιούν πάλι χημικά πρόσθετα "βελτιωτικά" και γι΄ αυτό προτιμότερο να το φτιάχνουμε μόνοι μας (και για άλλες χρήσεις φυσικά!). Αν δεν βρεις, στην ανάγκη να προτιμήσεις κάποιο ήπιο ουδέτερο σαπούνι. Τα απορρυπαντικά πλέον έχουν τόσα πολλά χημικά, που κυριολεκτικά ένα απορρυπαντικό αξίζει περισσότερο για αυτά που δεν έχει παρά για αυτά που έχει. Γενικά για το σώμα καλό είναι όπως ξέρουμε να αποφεύγουμε το συχνό σαπούνι, γιατί απολιπώνει έντονα το δέρμα αλλάζοντας τη φυσική δομή του. Θα πρέπει και εσύ να παρατηρήσεις ότι γενικά στην ύπαιθρο και ειδικά στα ελληνικά βουνά τα νερά έχουν μικρή σκληρότητα, πράγμα που κάνει την ανάγκη χρήσης της χημικής απορρύπανσης μικρότερη. Είναι υπέροχο να πλένεσαι με ωραίο καθαρό νερό χωρίς σαπούνια ή απορρυπαντικά, και ταυτόχρονα χωρίς να ρυπαίνεις καθόλου το περιβάλλον.

Καθώς το δέρμα αποτελεί όργανο απέκκρισης ο ιδρώτας φυσιολογικά είναι τοξικός, αλλά σταδιακά όσο το σώμα καθαρίζει υπάρχει και μικρότερη ανάγκη για χρήση σαπουνιού. Πάντως το σορτσάκι χρειάζεται σαπούνι και πολύ καλό ξέβγαλμα και στέγνωμα στον ήλιο και στον αέρα. Ένας σημαντικός παράγοντας, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, είναι η γενική σωματική υγεία μας. Ένα σώμα που είναι καθαρό από τοξίνες παράγει ιδρώτα λιγότερο τοξικό, οπότε δημιουργούνται και λιγότερα παθογόνα. Τις πρώτες μέρες όταν αρχίσουμε ένα μεγάλο ταξίδι ο ιδώτας είναι περισσότερο τοξικός και μυρίζει έντονα, όμως όσο περνάνε οι μέρες (ιδίως το καλοκαίρι που ιδρώνουμε πολύ) ο ιδρώτας γίνεται πιο καθαρός και δεν μυρίζει. Είπαμε: κάνουμε ποδήλατο για την υγεία μας!

Η υγρασία γενικά ευνοεί τα μικρόβια. Όποτε μπορείς λοιπόν, κατά τις παύσεις τις στάσεις κλπ., καλό είναι να βγάζεις το ποδηλατικό σορτσάκι και να το στεγνώνεις κατά προτίμηση στον ήλιο και γυρισμένο ανάποδα, φορώντας κάποιο ελαφρύ σορτς ώστε να στεγνώνει και το σορτς και η ευαίσθητη περιοχή.

Μια άλλη καλή συνήθεια είναι το συχνό σήκωμα από τη σέλλα. Κάθε 5-10 λεπτά το πολύ σήκω για λίγο όρθιος για μερικές ορθοπεταλιές. Αυτό βοηθάει την τοπική κυκλοφορία του αίματος (πράγμα που είναι μεγάλης σημασίας γενικά για το σώμα). Επίσης, ιδίως οι αρχάριοι πρέπει κάθε μισή ώρα το πολύ να κάνουν μια σύντομη στάση. Όταν ταξιδεύουμε αυτό έτσι κι αλλιώς είναι εύκολο και γίνεται συχνά: να πιούμε νερό, να αλλάξουμε ένα ρούχο, να φωτογραφίσουμε κάτι, να δούμε ένα τοπίο, να ρωτήσουμε κάτι κλπ. κλπ. κλπ. Με τις στάσεις αυτές αποκαθίσταται η κυκλοφορία και γενικά το σώμα "ξεπιάνεται" και ξεκουράζεται.

Και κάτι τελευταίο: από τη στιγμή που η μικροβιακή ισορροπία στην περιοχή αυτή του σώματος είναι το κλειδί, δοκίμασα τους "Ενεργούς Μικροοργανισμούς" και μπορώ να πω ανεπιφύλακτα ότι είδα εξαιρετικά αποτελέσματα! Συγκεκριμένα και πριν τις μεγάλες διαδρομές ψεκάζω το δέρμα και το σορτς με ΕΜα. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. εδώ.

Το "στυλ στο δρόμο"

Συχνά λέγεται "το στυλ του ποδηλάτη". Ο κάθε αναβάτης έχει ένα συγκεκριμένο στυλ με το οποίο κινείται πάνω στο ποδήλατό του. Να παρατηρείς με προσοχή κάθε ποδηλάτη όταν κινείται και θα διαπιστώσεις ότι ο καθένας έχει έναν προσωπικό τρόπο θέσης και κίνησης περισσότερο η λιγότερο αρμονικό. Δυστυχώς το πράγμα δεν σηκώνει λεπτομερή περιγραφή, αλλά μόνο ένα έμπειρο μάτι μπορεί να εκτιμήσει τον συνδυασμό της στάσης επάνω στο ποδήλατο και της κίνησης των ποδιών και του σώματος συνολικά. Το μόνο που μπορεί να κάνει ο αρχάριος είναι να βγαίνει μαζί με πιο έμπειρους αναβάτες που θα είναι σε θέση να κρίνουν οπτικά το σύνολο "αναβάτης-ποδήλατο" και να του κάνουν υποδείξεις. Γενικά θα μπορούσαμε να κάνουμε μερικές παρατηρήσεις:
• Τα χέρια πρέπει να είναι λυγισμένα και όχι τεντωμένα, δηλ. το μπράτσο και ο βραχίονας να μην είναι σε ευθεία. Το χέρι πρέπει να λειτουργεί ως ανάρτηση, με αποτέλεσμα απορρόφηση των κραδασμών και μικρότερο χτύπημα της παλάμης στο τιμόνι. Στην πραγματικότητα και οι τρεις αρθρώσεις (ώμου, αγκώνας, καρπός) διαρκώς πρέπει να κινούνται, να μην κρατάς δηλ. το τιμόνι σαν να είναι ένα "κούτσουρο". Στους αρχάριους κυρίως θα βοηθήσει μια μπροστινή ανάρτηση, αλλά για αυτόν που ξέρει να οδηγάει και δεν οδηγάει γρήγορα, δεν είναι απαραίτητη (για γρήγορη οδήγηση σε κατηφόρα η ανάρτηση έχει σημασία). Φυσικά η πισινή ανάρτηση απαγορεύεται, γιατί η δύναμη που βάζει ο αναβάτης στο πετάλ πάει χαμένη (δες έναν ποδηλάτη με πισινή ανάρτηση να "κουνιέται σαν βάρκα" και θα καταλάβεις).
• Με ανάλογο τρόπο πρέπει να χρησιμοποιούμε ως ανάρτηση τα πόδια, για να μικραίνει το χτύπημα της λεκάνης στη σέλλα. Στις λακούβες και ανωμαλίες του δρόμου σηκωνόμαστε ελαφρά και στιγμιαία από τη σέλλα, ταυτόχρονα δίνοντας ώθηση στο πετάλ στη φάση της κίνησης προς τα κάτω. Αυτό φυσικά έχει μεγαλύτερη σημασία για τους άντρες, γιατί έχουν τον αδένα που λέγεται προστάτης και καλό είναι η περιοχή αυτή ούτε να δέχεται έντονους κραδασμούς ούτε να περιορίζεται η κυκλοφορία του αίματος.
• Τα χέρια δεν είναι αμέτοχα στην κίνηση. Στην ανηφόρα τραβάνε το τιμόνι μια προς τα αριστερά και μια προς τα δεξιά, σε συνεργασία με την ώθηση-τράβηγμα των ποδιών.
• Γενικά στη στάση πάνω στο ποδήλατο (και όχι μόνο όσον αφορά τα χέρια) πρέπει η "στατική θέση" να αντικατασταθεί με αυτό που λέμε "δυναμική θέση". Μην εμπιστεύεσαι το σώμα σου όταν θέλει να πάρει τη στάση που αυτό θεωρεί άμεσα πιο βολική: η πιο βολική στάση είναι βολική τώρα, αλλά όταν υπεισέρχεται ο παράγοντας χρόνος αυτό αναιρείται. Η παλάμη θέλει να πιάσει το τιμόνι με το χέρι τεντωμένο, αλλά αυτή η στάση μετά από μια ώρα ποδηλασίας θα σου φέρει περισσότερη κούραση από αυτή που ζητάς να αποφύγεις. Όσοι περισσότερους μύες χρησιμοποιείς τόσο ξεκούραστος θα είσαι συνολικά.

Πειραματίσου και μάθε!

Αν ακολουθήσεις αυτούς τους κανόνες, το πρόβλημα της ενοχλητικής σέλλας δεν θα γίνει ποτέ απαγορευτικό. Είναι φυσιολογικό να σε ενοχλεί λίγο η σέλλα αν κάνεις ποδήλατο από το πρωί μέχρι το βράδυ κάθε μέρα, αλλά η ενόχληση θα πρέπει να είναι ανεκτή. Κανονικά αν τηρείς σχολαστικά αυτούς τους κανόνες και αποκτήσεις την ανάλογη εμπειρία, δεν θα πρέπει να έχεις ιδιαίτερο πρόβλημα.