Σέλω ποζήλατο! - ίσως ο πιο σύντομος οδηγός απόκτησης ποδηλάτου

Η δημοσίευση απευθύνεται σε αυτούς που θέλουν να αποκτήσουν ένα ποδήλατο και προβληματίζονται για το είδος του ποδηλάτου. Ο σκοπός του κειμένου είναι να απαλλάξει από το άγχος το νέο ποδηλάτη που δεν έχει πείρα στην αγορά, το στήσιμο και τη χρήση του ποδηλάτου. Η γνώση που ακολουθεί έχει αποκτηθεί από την εμπειρία και δίνεται και μία "επιστημονική" απόδειξη της άποψης που θα ακολουθήσει.


Λοιπόν, τι είδος ποδηλάτου να πάρω;

Ναι, σας λέω, σέλω ποζήλατο! Μικρός δεν είμαι πια, δυστυχώς, αλλά βλέποντας τους ποδηλάτες να αυξάνονται και να πληθύνονται και να περνάνε δίπλα μου στην τρελή χαρά, ζηλεύω πανάθεμά με. Αυτά τα ρημάδια τα ποδηλατικά μαγαζιά ξεφυτρώνουν αβέρτα και έχουν καταντήσει μαρτύριο, μπαίνεις μέσα και χάνεσαι σε ένα δάσος ποδηλάτων, ανταλλακτικών, επιλογών... εγώ ένα ποδηλατάκι θέλω αλλά δεν μπορώ να διαλέξω. Καταστηματάρχες και υπάλληλοι με περιλαβαίνουν στο μπλαμπλά και αλίμονό μου, φεύγω πανικόβλητος στο επόμενο μαγαζί, αλλά κι εκεί τα ίδια. Είπα μια αποφράδα μέρα να μπω στο ίντερνετ, να βρω πληροφορίες, μπήκα σε ένα ποδηλατικό φόρουμ, εκεί να δεις αμέτρητους αθέατους ποδηλάτες να γράφουν σεντόνια για ανατριχιαστικές λεπτομέρειες αμέτρητων ανταλλακτικών. Το απόλυτο χάος. Τόλμησα να κάνω μία ερώτηση και γω, και πέσανε πάνω μου μια ντουζίνα ειδικοί με το μακρύ του και το κοντό του ο καθένας. Βοήθεια χριστιανοί κοντεύω να φλιπάρω. Ένα ποδήλατο θέλω επιτέλους!

Ποδήλατα δρόμου, ποδήλατα βουνού (ΜΤΒ), ποδήλατα trekking, ποδήλατα πόλης (city), ποδήλατα τουριστικά, ποδήλατα για φορτία, ποδήλατα ποδήλατα ποδήλατα... Πραγματικά ο αρχάριος δεν ξέρει τι να διαλέξει. Σε αυτό το άρθρο κάνουμε μία παραδοχή: ότι ο υποψήφιος ποδηλάτης δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, αλλά θέλει ένα ποδήλατο για τους τρεις βασικότερους και σημαντικότερους λόγους για τους οποίους κάποιος θέλει ένα ποδήλατο:
- για την επικοινωνία δηλ. πρακτική κινητικότητα και ανεξαρτησία στην προσωπική μεταφορά
- για την ευχαρίστηση, και
- για την υγεία, δηλ. την ωφελιμότητα της προσωπικής άσκησης.
Αυτά τα τρία πανάρχαια παγκόσμια και πανανθρώπινα αγαθά συνιστούν ένα "πακέτο" υγείας, που είναι άμεσα προσιτό από τον καθένα, κοστίζει ελάχιστα σε σύγκριση με ο,τιδήποτε άλλο και είναι άμεσα υλοποιήσιμο. Κάποιος που έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις καλύτερα θα είναι να μην μείνει σε αυτές τις συμβουλές. Για παράδειγμα, εάν θέλει ένα ποδήλατο αποκλειστικά για την άσκηση, θα πρέπει να επικεντρωθεί σε ένα περισσότερο εξειδικευμένο ποδήλατο δρόμου. Αλλά αυτός θα έχει ήδη εμπειρία οπότε αυτές οι συμβουλές μάλλον θα του είναι περιττές...

Ωραία λοιπόν, θέσαμε το πλαίσιο: υποψήφιος ποδηλάτης ψάχνεται ψάχνοντας ποδήλατο.


Και λίγη επιστήμη: ένα απλό πείραμα

Για να πάρω μία ιδέα με αριθμητικά δεδομένα για το πόσο ρόλο μπορεί να παίξει το είδος του ποδηλάτου στην πράξη, σκέφτηκα ένα πείραμα. Όρισα μία διαδρομή μέσης αποστάσεως (~50 χλμ.), που από άποψη τεραίν περιέχει απ΄ όλα (ανηφόρες και κατηφόρες, όχι ακραίες, και ισάδι). Τη διαδρομή αυτή την έκανα 6 φορές συνολικά, από 3 φορές με 2 ποδήλατα τα οποία διέφεραν "σημαντικά ως προς το είδος τους" (η περιγραφή των ποδηλάτων στη συνέχεια). Όλες τις φορές οι συνθήκες ήταν ίδιες: ίδιος καιρός/θερμοκρασία/άνεμος, ίδια ώρα της ημέρας, ίδια διάθεση, ακόμα και φορώντας στα ποδήλατα τα ίδια πετάλια ώστε να βάζω τη δύναμη με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Τα ποδήλατα χρησιμοποιήθηκαν εναλλάξ, δηλ. τη μία ημέρα το ένα και την επόμενη το άλλο. Όλες οι έξοδοι έγιναν στον ίδιο ρυθμό, που δεν ήταν γρήγορος αλλά μιας υπομέγιστης-μέσης ταχύτητας (περίπου στο 70%, στην αερόβια ζώνη). Για τις 3 φορές για το κάθε ποδήλατο, έβγαλα το μέσο όρο του χρόνου στον οποία κάλυψα τη διαδρομή, και στο τέλος έκανα μια σύγκριση των 2 μέσων όρων που προέκυψαν για το κάθε ποδήλατο. Θα λέγαμε ίσως ότι η σύγκριση αυτή περιγράφει αριθμητικά το βαθμό άνεσης στη χρήση και την "αποτελεσματικότητα" του κάθε ποδηλάτου. Για να κατανοηθεί το πόσο τα 2 ποδήλατα, ο Άνεμος και ο Χουρντάς, διέφεραν "ως προς το είδος τους", ακολουθούν τα πορτραίτα τους.

Ο Άνεμος: Το πρώτο ποδήλατο είναι ένα καθαρόαιμο ιταλικό άτι γεννημένο για γκάζια. Στην άσφαλτο είναι στο στοιχείο του, όπως το ψάρι στο νερό. Ένα ποδήλατο με γεωμετρία και υλικό κατασκευής για σύντομες και γρήγορες διαδρομές, με ελαστικότητα και σπιρτάδα, με βάρος γύρω στα 10 κιλά. Μόλις ανεβείς στην ιταλίδα και καθίσεις στη σέλα της, σού ψιθυρίζει στο αυτί ότι τα αστεία τελείωσαν και ότι ήρθε η ώρα να πετάξεις. Εσύ αποκλείεται να μην ενδώσεις στον πειρασμό, αμέσως θα πέσεις στα πετάλια και θα χαθείς στο βάθος του ορίζοντα. Εκτός από τον σκελετό, που έχει φτιαχτεί από τα χέρια ενός παραδοσιακού Ιταλού κατασκευαστή που άφησε συλλεκτικά κομμάτια, τα περιφερειακά του είναι κορυφαίας ποιότητας δίνοντας την αίσθηση της πλήρους απουσίας τριβών και κραδασμών κόντρα στους νόμους της φυσικής. Η αίσθηση που δίνει αυτό το ποδήλατο στην άσφαλτο είναι αυτό ακριβώς που λέει το όνομά του: η αίσθηση του ανέμου.

Ο Άνεμος


Ο Χουρντάς: Το δεύτερο ποδήλατο είναι ένα 26άρι ΜΤΒ "παντός εδάφους και παντός καιρού", το άκρως αντίθετο του Ανέμου εκ φύσεως και κάνοντας ότι μπορεί για να δικαιώσει τον τίτλο του. Ο σκελετός είναι από βαρύ συμπαγές και ανελαστικό ατσάλι, φτιαγμένος αποκλειστικά με το σκεπτικό της αντοχής, για σκληρές συνθήκες τουρισμού και μεγάλου βάρους. Το ποδήλατο ζυγίζει 18,5 ολόκληρα κιλά με όλα του τα συμπράγκαλα - σχάρες, δυναμό, εργαλειοθήκη κλπ. - δηλ. παραπάνω από το διπλάσιο του άλλου, και εκτός από το κόστος του βάρους στις ανηφόρες, αυτά έτσι όπως προεξέχουν το κάνουν να έχει ασφαλώς κάκιστη αεροδυναμική. Το ποδήλατο αυτό είναι το άκρως αντίθετο της άνεσης: μια φορά που το έδωσα για 2-3 μέρες σε έναν φίλο μού το επέστρεψε λέγοντάς μου ότι δεν θέλει ποτέ να το ξανακαβαλήσει. Το ποδήλατο φέρει ρόδες 26άρες, λάστιχα χοντρά και "παντός εδάφους" με σχετικά λείο πέλμα αλλά καλά φουσκωμένα, και έχει περιφερειακά μιας μέσης-καλής ποιότητας αλλά άριστα συντηρημένα και ρυθμισμένα, δηλ. με πολύ καλή κύλιση. Στις ρόδες οι τριβές είναι αυτοσχέδιες, έχοντας προκύψει από το φόρεμα αξόνων με σκληρούς ατσάλινους κώνους μέσα σε απλά φτηνά κέντρα της σιμάνο - διότι παρατήρησα ότι ακόμα και τα φτηνότερα κέντρα έχουν πολύ καλό μέταλο στις φωλιές που δεν φθείρεται, οπότε φορώντας σκληρούς κώνους από χρωμομολυβδαίνιο προέκυψε ένας πολύ καλός συνδυασμός που κρατά πολλά χρόνια χωρίς φθορά και με άριστη κύλιση. Με μια κουβέντα, μπορεί ο σκελετός να είναι ένας πραγματικός χουρντάς, αλλά τα "νευραλγικά σημεία" του ποδηλάτου που τού δίνουν την ποιότητα κύλισης - κέντρα τροχών, μεσαία τριβή, μετάδοση κίνησης - είναι σε άψογη κατάσταση, άριστα ρυθμισμένα και συντηρημένα.

Ο Χουρντάς


Το αποτέλεσμα του πειράματος: Ο μέσος χρόνος με τον Χουρντά ήταν μεγαλύτερος κατά 16% από τον χρόνο με τον Άνεμο. Δηλ. για κάθε 1 ώρα με το γρήγορο ποδήλατο προστίθενται 10 λεπτά παραπάνω με το αργό ποδήλατο.


Το ηθικό δίδαγμα που προκύπτει κατ΄ εμέ, είναι ότι το είδος του ποδηλάτου είναι ζήτημα δευτερεύουσας σημασίας. Μιλάμε πάντα για τον κανονικό μέσο ποδηλάτη και όχι για τον αθλητή. Για τον αθλητή ακόμη και μισό λεπτό παραπάνω θα είχε σημασία, αλλά για τον ποδηλάτη που στοχεύει στο τρίπτυχο της ποδηλασίας που αναφέρθηκε παραπάνω - επικοινωνία, υγεία, ευχαρίστηση - δέκα λεπτά παραπάνω στην ώρα δεν είναι κάτι άξιο λόγου (στη χειρότερη των περιπτώσεων). Αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο το είδος του ποδηλάτου, όσο το καλοσυντηρημένο ποδήλατο.

Προς επίταση των ανωτέρω, θέλω να αναφέρω κάτι ακόμα από την προσωπική μου εμπειρία. Παρά την αποδεδειγμένη διαφορά στα δύο ποδήλατα που ανέφερα, καθημερινά σχεδόν αλλάζω από το ένα ποδήλατο στο άλλο. Θα περίμενε κανείς η αλλαγή από τον Άνεμο στον Χουρντά να είναι επώδυνη, και όμως δεν είναι καθόλου! Καμιά φορά βαριέμαι να αλλάζω πετάλια εργαλειοθήκη κλπ. και βγαίνω για μία γρήγορη βόλτα με το Χουρντά αντί με τον Άνεμο, ακόμα και σε ανηφόρα, και όμως η ανάβαση είναι πάντα εξίσου ευχάριστη, παρότι πιο αργή. Είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς συνηθίσει το ποδήλατό του, να έχει προσαρμοστεί πάνω του σε μια σωστή στάση και κίνηση, να έχει γίνει "ένα" με αυτό, για να μπορεί να απολαμβάνει την ποδηλασία χωρίς πόνους πιασίματα και συναφή προβλήματα που σού δυσκολεύουν τη ζωή.

Εάν είσαι αρχάριος και θέλεις να αποκτήσεις ποδήλατο, μην προβληματίζεσαι για το είδος του ποδηλάτου. Απλά πάρε κάποιο που πραγματικά σού αρέσει και ξεκίνα! Η αγορά είναι γεμάτη ποδήλατα και σίγουρα πολλά από αυτά κάνουν για σένα. Από τους τρεις σκοπούς του ποδηλάτου που αναφέρθηκαν - την επικοινωνία, την υγεία και την ευχαρίστηση - το σημαντικότερο για τον αρχάριο είναι η ευχαρίστηση. Και η ευχαρίστηση με το ποδήλατο εξαρτάται από παράγοντες όπως:
- Σωστό μέγεθος ποδηλάτου και στάση, ανάλογα με τη σωματική διάπλαση.
- Σωστό κάθισμα επάνω στο ποδήλατο (σχετική θέση πεταλιών σέλας και τιμονιού).
- Καλά ρυθμισμένες και συντηρημένες τριβές για καλό τσούλημα (κέντρα, μεσαία τριβή, σύστημα μετάδοσης).
- Κατάλληλη σέλλα: α. σκληρή και όχι μαλακή, β. γυαλιστερή (για μείωση τριβής).
- Επιλογή κατάλληλων/ευχάριστων διαδρομών, παρέας και ώρας.
- Ήπιος και ελεγχόμενος ρυθμός.
Αυτά έχουν την κυριότερη σημασία για τον μέσο χρήστη του ποδηλάτου και είναι απλά πραγματάκια που κάνουν τη ζωή μας εύκολη και ευχάριστη. Καλές πεταλιές!

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Και μόνο η αναφορά σε κώνους τριβής και υλικά κατασκευής, με κάνουν να συνειδητοποιήσω ότι υπάρχουν σημεία για να φροντίσει κάποιος στο ποδήλατό του, τα οποία δε φανταζόμουνα. Υπάρχει ασχετοσύνη γύρω μας. Τόσο και τόσο κόσμο που καβαλάει ποδήλατο, γνωρίζω, αλλά κανένας δεν έχει ιδέα για τέτοιες παραμέτρους για το ποδήλατό του. Σ' ευχαριστώ που μας άνοιξες τα μάτια.