Επιλογή ποδηλάτου: ένας πολύ σύντομος οδηγός για τον αρχάριο ταξιδιώτη

Καθώς η "τουριστική ποδηλασία" γνωρίζει μεγάλη άνθηση, ολοένα περισσότεροι χρήστες ποδηλάτου προβληματίζονται για το ποδήλατο που πρέπει να χρησιμοποιήσουν. Το πρόβλημα είναι πραγματικό, γιατί η ποδηλασία σε μακρυνές περιοχές και με συνθήκες δύσκολες και απρόβλεπτες έχει ειδικές απαιτήσεις στα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε. Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να δώσω έναν αρχικό προσανατολισμό, με σκοπό να βοηθηθείς στις βασικές επιλογές, και για το ίδιο το ποδήλατο αλλά και για τα υπόλοιπα υλικά στα οποία θα επενδύσεις.

 

Ωραία λοιπόν, θέλουμε να πηγαίνουμε σε μακρινές περιοχές με το ποδήλατό μας. Αυτό που θα πρέπει να σκεφτούμε είναι κάτι απλό και βασικό: ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες, τα βασικά χαρακτηριστικά, της δραστηριότητας αυτής. Είναι τρία βασικά πράγματα:
1. θα είμαστε μακριά, μόνοι, αβοήθητοι, αυτάρκεις,
2. θα μεταφέρουμε βάρος,
3. θα συναντούμε απρόβλεπτες και ίσως δύσκολες συνθήκες, και όσον αφορά στον καιρό αλλά και στο τεραίν.

Πρέπει να αναλύσεις, να σκεφτείς αυτές τις απαιτήσεις, βάζοντας όλα αυτά μαζί στο λογαριασμό. Δεν είναι μόνο κάποια εργαλεία και γνώσεις για να λύνεις τεχνικά θέματα σχετικά με το ποδήλατο (και όχι μόνο) όπως τα τρύπια λάστιχα. Δεν είναι μόνο αυτό. Είσαι μακριά σημαίνει ότι θέλεις αξιοπιστία σε όλα. Δεν θέλεις να ξεμείνεις στη μέση του πουθενά και να περιμένεις βοήθεια από τον ουρανό! Η αξιοπιστία των υλικών έχει σημασία πρώτα από όλα. Το πρώτο που πρέπει να σε απασχολήσει. Γενικά μιλώντας όσον αφορά τα υλικά κάθε είδους, σχεδόν πάντα η αξιοπιστία συγκρούεται με την απόδοση. Κλασικό, το πιο βασικό, ο σκελετός του ποδηλάτου: όσο πιο γερός θα είναι ο σκελετός τόσο λιγότερο θα φλερτάρει με την απόδοση απλά γιατί θα είναι βαρύτερος. Αφού θέλεις αξιοπιστία θα πρέπει να βάλεις στην άκρη την απόδοση.

Αυτό που μετράει όταν παίρνεις ένα ποδήλατο και φεύγεις είναι η σιγουριά ότι θα γυρίσεις χωρίς τεχνικά προβλήματα. Δεν είναι η άνεση που σε νοιάζει, είναι η ασφάλεια. Άνεση δεν θα έχεις έτσι κι αλλιώς. Αυτό το ξέρεις, το δέχεσαι, το αποδέχεσαι, και στην πραγματικότητα το επιζητάς! Αυτό είναι που θα απολαύσεις! Αν ήθελες άνεση δεν θα πήγαινες στου διαβόλου τη μάνα, θα καθόσουν σπίτι και θα περνούσες καλά. Κι όμως ξέρεις ότι εκεί έξω στο άγνωστο θα περάσεις υπέροχα! Αλλά πρέπει να πας και να γυρίσεις χωρίς τεχνικά προβλήματα. Δεν υπάρχει τίποτα πιο εκνευριστικό από το να φύγεις με όρεξη να απολαύσεις μια διαδρομή ή έναν τόπο και να αναγκαστείς να ακυρώσεις την αποστολή σου λόγω τεχνικών προβλημάτων. Είναι σκέτη απογοήτευση.

Με βάση αυτή τη λογική, αρχίζεις να εξετάζεις όλα τα υλικά σου ένα-ένα. Αρχίζοντας από τον σκελετό του ποδηλάτου -θέμα που αφορά το είδος του ποδηλάτου- θέτεις το ερώτημα "ποιο υλικό σκελετού είναι το πιο αξιόπιστο;". Αμέσως θα έχεις την απάντηση: το κλασικό "σίδερο", μακριά από τα σύγχρονα εξελιγμένα υλικά όπως αλουμίνιο ή κάρμπον. Σε όλα τα υλικά θα προχωράς με την ίδια λογική για να δίνεις τις απαντήσεις σου. Έτσι θα σκεφτείς για όλα, μέχρι και για το παραμικρό πράγμα που θα κουβαλήσεις μαζί σου. Με αυτή τη λογική, θα κρίνεις στην πράξη την λειτουργικότητα του κάθε υλικού, και σταδικά με την εμπειρία θα αναπροσαρμόζεις υλικά και καταστάσεις έτσι ώστε να παίρνεις από αυτή την υπέροχη και δημιουργική δραστηριότητα τη μέγιστη ικανοποίηση.

Γενικά μιλώντας, υπάρχουν δύο τάσεις στην χρήση του ποδηλάτου για μεγάλες αποστάσεις. Το λεγόμενο "bicycle touring", ο κλασικός "ποδηλατοτουρισμός", το "ταξίδι με ποδήλατο", έχει να κάνει με την χρησιμοποίηση του ποδηλάτου για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων με "χαλαρό" τρόπο, ενώ το λεγόμενο "bikepacking" έχει να κάνει με γρήγορες διαδρομές σε μεγάλες αποστάσεις, με χρήση πιο εξελιγμένων υλικών και στη λογική της απόδοσης χρόνων/αποστάσεων. Αυτό το άρθρο ακολούθησε τη λογική του κλασικού bicycle touring. Εάν σε ενδιαφέρει το bikepacking, εκεί πλέον απαιτούνται πολύ πιο εξειδικευμένα υλικά και γνώσεις και ικανότητες που ξεφεύγουν από το επίπεδο του αρχαρίου. Μην ψάχνεις λοιπόν για "περίεργα" και ακριβά ποδήλατα και υλικά. Στην κυριολεξία, μπορείς να ξεκινήσεις με έναν σκελετό ποδηλάτου που μπορείς να βρεις μέσα σε σκραπ, να τον πάρεις και να χτίσεις ένα ποδήλατο με απλά βασικά περιφερειακά. Αυτό το ποδήλατο μπορεί να σού δώσει τις πρώτες υπέροχες ποδηλατοτουριστικές απολαύσεις!

Ποδηλατικό σχολείο: πώς θα γίνεις ένας ευτυχισμένος ποδηλάτης

Η ποδηλασία είναι μια δραστηριότητα με οφέλη σε πολλά επίπεδα ταυτόχρονα: δύναμη, ευεξία, αυτοπεποίθηση, ανεξαρτησία, οικονομία, απλότητα, ψυχοσωματική ισορροπία, χρηστικότητα, φυσική ζωή, υγεία, απόλαυση, αναψυχή. Το άρθρο αυτό απευθύνεται σε αυτούς που θέλουν να χρησιμοποιήσουν το ποδήλατό τους για μεγάλες αποστάσεις, αλλά θεωρούν ότι δεν έχουν την κατάλληλη σωματική/φυσική ικανότητα. Το άρθρο αυτό σε ενδιαφέρει εάν, είτε δεν έχεις σωματική ικανότητα επειδή στη ζωή σου δεν έχεις ασκηθεί συστηματικά σε κανένα άθλημα, είτε έχεις ασκηθεί λίγο σε κάτι αλλά θεωρείς ότι η ποδηλασία είναι κάτι δύσκολο για σένα.

Παρουσιάζεται μία απλή μέθοδος που θα σε κάνει ικανό σε ένα χρόνο από σήμερα να μπορείς να κάνεις μεγάλες αποστάσεις με ποδήλατο χωρίς να κουράζεσαι. Όταν διαβάζεις να προσέχεις τι γράφω: "σε ένα χρόνο", "μεγάλες αποστάσεις", "χωρίς να κουράζεσαι". Το τι νομίζεις δυνατό και τι αδύνατο, άφησέ το στην άκρη. Εδώ μιλάμε για τις φυσικές προϋποθέσεις. Το μόνο που μένει είναι βέβαια από κει και πέρα οι νοητικές/ψυχολογικές προϋποθέσεις: το να το θέλεις! Εάν δεν το θέλεις κανένας και τίποτα δεν μπορεί να σε πείσει, εάν όμως το θέλεις θα μάθεις τη μέθοδο για να το καταφέρεις. Το τι νομίζεις ότι μπορείς, άφησέ το στην άκρη. Η μόνη προϋπόθεση είναι να έχεις ένα ποδήλατο, τίποτα άλλο.

Η μέθοδος:

Μια μέρα που θα έχει καιρό κατάλληλο για μια βόλτα με το ποδήλατο, άνοιξε το ημερολόγιό σου και σημείωσε την ημερομηνία. Ο χρόνος σου αρχίζει, και σε ένα χρόνο θα βγεις με το ποδήλατό σου και θα κάνεις 100 χιλιόμετρα και στο τέλος δεν θα νιώσεις κούραση αλλά αντίθετα ανενωμένος, κεφάτος, δυνατός, ορεξάτος. Με την προϋπόθεση ότι είσαι αρτιμελής και υγιής, το πιθανότερο είναι ότι ακόμη και σήμερα μπορείς να κάνεις σε μία μέρα 100χλμ με ποδήλατο. Όμως θα φας όλη τη μέρα από το πρωί μέχρι το βράδυ, προσπαθώντας σκληρά και με συνεχείς στάσεις, και το βράδυ ίσως είσαι τόσο κουρασμένος που δύο πράγματα θα δε νοιάζουν μόνο, ένα βιαστικό φαγητό και το κρεβάτι σου να ξεραθείς στον ύπνο. Πάρε λοιπόν το ποδήλατό σου και κάνε κάτι πολύ πιο εύκολο, βγες μια βόλτα στη γειτονιά σου σε μια απόσταση περίπου 1 χιλιομέτρου. Αν θες παραπάνω δεν απαγορεύεται, όμως το σχέδιο προβλέπει 1χλμ, όχι 2, μόνο 1 αρκεί.

Στον επόμενο χρόνο σου, θα ζήσεις 365 μέρες. Θεωρούμε ότι τις 65 μέρες από αυτές ο καιρός δεν θα είναι ευχάριστος για να βγεις με το ποδήλατο. Μας μένουν 300. Χρειάζεσαι 100 εξόδους στον 1 αυτό χρόνο. Θα έχεις 1 έξοδο ανά 3 μέρες. Δεν χρειάζεται ακρίβεια, στο περίπου, άλλες μέρες δεν θα μπορέσεις λόγω δουλειάς, άλλες μέρες δεν θα μπορέσεις λόγω καιρού κλπ. Την 1η έξοδο από αυτές την κάνεις σήμερα.

Στην επόμενη έξοδο μετά από 3 μέρες, βγες για απόσταση 2 χλμ. Αν θες παραπάνω δεν απαγορεύεται, το σχέδιο όμως προβλέπει 2χλμ. Την επόμενη έξοδο, μετά από άλλες 3 μέρες, σε απόσταση 3χλμ. Πηγαίνοντας έτσι, σε 1 μήνα θα καλύψεις κατά την έξοδό σου απόσταση 10 χιλιομέτρων. Ακόμα και ο πιο ανάθλητος άνθρωπος να είσαι, και ακόμα κι αν θεωρούσες αδύνατο ότι θα κατάφερνες ποτέ να κάνεις 10 χλμ με το ποδήλατό σου, να που το κατάφερες. Το σημαντικό κέρδος όμως είναι άλλο, δεν είναι το ότι έκανες 10χλμ, αλλά είναι το ότι τα έκανες άνετα, δεν κουράστηκες, δεν νιώθεις ότι πρέπει να αφήσεις κατά μέρος τις καθημερινές σου δουλειές ή ασχολίες επειδή έκανες 10χλμ με το ποδήλατό σου. Μη μου πεις ότι 3 μέρες δεν σού έφτασαν για να ξεκουραστείς από την προηγούμενη έξοδο των 9χλμ πριν από 3 μέρες! Αυτό εάν συμβαίνει, μάλλον θα πρέπει να το ψάξεις με κάποιο γιατρό γιατί θα φανερώνει κάποιο ειδικό πρόβλημα. Αλλά για να το καλύψουμε και αυτό, μπορείς να αναπροσαρμόσεις τη συνολική διάρκεια του σχεδίου από 1 χρόνο μέχρι και σε 2 χρόνια, υπολογίζοντας τις εξόδους διπλές, δηλ. 2 έξοδοι των 10χλμ, 2 έξοδοι των 11, 2 έξοδοι των 12 κλπ. Δύο χρόνια είναι ένας χρόνος που αξίζει τον κόπο για κάτι που θα απελευθερώσει το σώμα σου πέρα από το όριο της σωματικής ανικανότητας στην ελευθερία της σωματικής ικανότητας.

Ίσως τώρα να σκέφτεσαι, καλά ωραία μου τα λες στη θεωρία αλλά φίλε 100χλμ είναι υπερβολικά για μένα. Αυτά που σού γράφω έχουν πίσω τους θεωρία και πράξη, δικά μου και άλλων, που εσύ τώρα αντικειμενικά δεν μπορείς να τα γνωρίζεις. Ο άνθρωπος έχει την φυσική τάση να συνδέει τη σκέψη του με τις εμπειρίες του. Εγώ σού το προτείνω σαν ένα προσωπικό πείραμα, τίποτε άλλο, μένω σε αυτό. Εσύ, αν θέλεις, με δική σου ευθύνη πραγματοποιείς το πείραμα. Εάν το κάνεις το πείραμα, μετά από έναν χρόνο έλα να τα συζητήσουμε. Τότε δεν θα έχουμε να πούμε το ίδιο που θα λέγαμε τώρα.

Η φιλοσοφία του πρότζεκτ:

Εξήγησα στην αρχή ότι αυτό απευθύνεται σε δυο κατηγορίες ανθρώπων:
α. σε αυτούς που δεν έχουν κανένα αθλητικό παρελθόν, και
β. σε αυτούς που έχουν κάποιο.
Εάν ανήκεις στην 2η κατηγορία, το πρόγραμμα θα αποδώσει άνετα, καθώς το σώμα σου έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στη σταδιακή φόρτιση επειδή ήδη έχει κάποιο αερόβιο υπόβαθρο (η ποδηλατική άσκηση έχει κυρίως αερόβιο χαρακτήρα). Εάν ανήκεις στην 1η κατηγορία, θα υπάρξει, ίσως, μία κρίσιμη περίοδος εκεί περίπου στους μήνες 2-5, όπου θα χρειαστείς προσπάθεια. Το κριτήριο είναι το πώς θα νιώθεις, όχι ακριβώς στο τέλος της διαδρομής αλλά το βράδυ της ημέρας και το επόμενο πρωί που θα ξυπνήσεις. Εάν νιώθεις τα πόδια βαριά και την διάθεσή σου να μην είναι ακμαία σε βαθμό που να θέλεις να αναβάλεις άλλες δουλειές που περιλαμβάνουν κάποια σωματική προσπάθεια, τότε έχεις ένα ασφαλές μέτρο ότι ξεπερνάς τα φυσικά όρια του σώματός σου. Εάν αυτό συμβεί, απλά θα επαναλάβεις εξόδους, επεκτείνοντας έτσι τον συνολικό χρόνο του σχεδίου. Μπορεί και πρέπει εδώ να σημειωθεί, ότι το αναπνευστικό σύστημα και το καρδιαγγειακό/κυκλοφορικό σύστημα, είναι τα δύο βασικά συστήματα του οργανισμού που χρειάζονται τον περισσότερο χρόνο προσαρμογής στη χρόνια σωματική αερόβια άσκηση, οπότε εάν εμπίπτεις στην 1η κατηγορία θα πρέπει να μην βιάσεις το σώμα σου, δηλ. για να τού δώσεις το χρόνο που θέλει να προσαρμοστεί ομαλά στη νέα κατάσταση.

Το μυστικό του σχεδίου δεν είναι απλά να κάνεις μια μεγάλη απόσταση, αλλά να το κάνεις χωρίς κούραση. Ο σκοπός δεν είναι να σού πουν μπράβο, ούτε να πεις εσύ μπράβο στον εαυτό σου γιατί έκανε κάτι. Η κούραση θέλει προσοχή, συσσωρεύεται τη μια μέρα μετά την άλλη, και σιγά σιγά σε καταβάλλει, είναι ύπουλη, υποσκάπτει την καθημερινότητά σου. Θέλεις το ακριβώς ανάποδο: κάθε μέρα να γίνεσαι πιο υγιής, πιο δυνατός, πιο σίγουρος, πιο ανεξάρτητος, πιο ελεύθερος, και να απολαμβάνεις όλες τις μέρες της ζωής σου. Εκεί είναι το μεγαλείο της κάθε μέρας που θα ζήσεις επάνω στη σέλα του πιο συναρπαστικού οχήματος που εφευρέθηκε ποτέ.

Το πρότζεκτ βασίζεται στη φυσική αρχή της σταδιακής φόρτισης. Είναι μία φυσική αρχή που ισχύει για όλα τα βιολογικά όντα, και την οποία δεν επινόησε ο άνθρωπος αλλά την παρατήρησε στους ζωντανούς οργανισμούς. Με βάση αυτή τη φιλοσοφία, είναι εφικτό να δημιουργηθεί μία κατάσταση ουσιαστικά διαφορετική από την παρούσα, με τον έλεγχο συγκεκριμένων παραμέτρων και συνθηκών μέσα στη διάρκεια του χρόνου, χρησιμοποιώντας δηλαδή έξυπνα τον παράγοντα χρόνο. Ένα ακραίο παράδειγμα αυτής της φιλοσοφίας είναι οι Σαολίν. Και οι αρχαίοι Έλληνες το γνώριζαν, όπως αποδεικνύει η ιστορία του Μίλωνα του Κροτωνιάτη. Ένα άλλο ζωντανό παράδειγμα όμως όσο απίστευτο κι αν σού φαίνεται, είσαι εσύ ο ίδιος! Για σκέψου λιγάκι μια στιγμή, πόσο σού πήρε μέχρι να μάθεις να περπατάς σωστά; Σήμερα όμως όχι μόνο μπορείς να περπατάς τέλεια, αλλά και να μεταφέρεις βάρη, και να πηδάς, και να κλωτσάς, και να τρέχεις, και να χορεύεις κλπ. κλπ. κλπ.