[ΤΕΧΝΙΚΟ, DIY] Δισκόφρενα σε παλιό σκελετό...;

Θέμα: Πώς μπορούμε να βάλουμε δισκόφρενα σε έναν παλιό σκελετό - που δεν έχει αναμονές για δισκόφρενα. Το άρθρο έχει δύο μέρη:
-Μέρος 1ο: το "γιατί" του δισκόφρενου
-Μέρος 2ο: η τεχνική διαδικασία

Μέρος 1ο: γιατί δισκόφρενα;

Για μία συνηθισμένη χρήση ενός ποδηλάτου, τα v-brakes φτάνουν και περισσεύουν. Στην περίπτωση που έχεις υψηλές απαιτήσεις από έναν παλιό αλλά καλό ατσάλινο σκελετό, αξίζει να μπεις στη διαδικασία αυτής της αναβάθμισης. Το πιο συνηθισμένο είδος φρένου στα σημερινά ποδήλατα εξακολουθεί να είναι το v-brake. Δικαιολογημένα, γιατί είναι πιο φτηνό, και πιο απλό, και στην κατασκευή και στη χρήση/συντήρηση. Για να κάνουμε την αλλαγή/αναβάθμιση από το vbrake στο δισκόφρενο, πρέπει λογικά να σκεφτούμε τα πιθανά πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα των δύο. Πάμε λοιπόν.

Το V-brake:
-Απλή εφαρμογή/πέρασμα/ρύθμιση. Χρήστης χωρίς καθόλου τεχνικές ικανότητες μπορεί εύκολα να δει σε ένα βίντεο του youtube πώς ρυθμίζεται ένα vbrake και αμέσως να ρυθμίσει σωστά το φρένο του.

Το Δισκόφρενο:
-Ισχυρότερο φρενάρισμα, και ανεξαρτήτως καιρού. Με μικρότερη δύναμη της μανέτας έχεις καλύτερο αποτέλεσμα. Μόνος σου σκέψου τι μπορεί να σημαίνει αυτό.
-Μεγαλύτερος χρόνος αντικατάστασης του υλικού τριβής. Σε συνθήκες σκληρής χρήσης του ποδηλάτου (δύσβατες διαδρομές, μακριά, μεγάλα φορτία) είναι δυνατό να χρειαστείς τακάκια σε vbrake (μιλάμε για φτηνά) μέσα σε μια βδομάδα! Με δισκόφρενο, πρέπει να περάσει πολύ περισσότερος χρόνος για να χρειαστείς αλλαγή δίσκου, οπότε φεύγεις για μεγάλο ταξίδι με το κεφάλι ήσυχο.
-Μεγαλύτερο κόστος. Όχι όμως και απαγορευτικό για κάποιον που θέλει να δώσει κάποια χρήματα που θα πιάσουν πραγματικά τόπο για μια σημαντική αναβάθμιση ενός παλιού ποδηλάτου που έχει σημαντική χρηστική αξία.
-Ξεφεύγεις από το φρένο ζάντας (rim brake). Το φρένο πια δεν θα πιάνει με τριβή επάνω στη ζάντα. Αυτό έχει κάποιες συνέπειες:
--Πρώτο, η ζάντα δεν φθείρεται, άρα δεν χρειάζεται κάθε λίγα χρόνια να αλλάζεις καινούργια ζάντα ή να προβληματίζεσαι πότε πρέπει να κάνεις την αλλαγή. Μπορείς, θεωρητικά και εάν δεν έχεις σοβαρό ατύχημα, να έχεις την ίδια ζάντα εφ΄ όρου ζωής (δηλ. βάζεις δυο καλές ζάντες και τέλος).
--Δεύτερο, το φρενάρισμα είναι πιο ασφαλές γιατί δεν εξαρτάται από την κατάσταση της ζάντας. Δεν χρειάζεται να έχεις μία ζάντα τέλεια ακτινολογημένη. Αυτό είναι σημαντικό θέμα ασφάλειας για ένα ταξιδιωτικό ποδήλατο ιδίως, αλλά και όχι μόνο. Μπορεί να σού σπάσει μία ακτίνα στη μέση του πουθενά, ή να μπει ένα κλαδί και να σού κάνει ζημιά στη ρόδα, και ίσως μπορείς να συνεχίσεις με παραμορφωμένη ζάντα καθώς η στραβή ζάντα δεν επηρεάζει το φρενάρισμα. Για ένα φορτωμένο ποδήλατο αυτό έχει μεγάλη σημασία.
--Τέταρτο, λόγω θέσης τα v-brakes μαζεύουν λάσπη. Τα δισκόφρενα όχι. (Αν μαζέψουν λάσπη πάει να πει ότι θα έχεις κάνει μπάνιο στη λάσπη πρώτα εσύ!) Ένα παράδειγμα από τα Άγραφα:
--Πέμπτο, η θέση του φρένου χαμηλώνει, από το πάνω μέρος της ρόδας στη μέση της. Αυτό δημιουργεί την υποψία ότι το ποδήλατο γίνεται πιο ευάλωτο για τους αναβάτες που συνηθίζουν να πηγαίνουν σε δύσβατο τεραίν, γιατί αυξάνονται οι πιθανότητες να μπλεχτεί στο φρένο κάποιο κλαδί ή πέτρα κλπ. Επειδή είμαι ένας τέτοιος αναβάτης δηλ. συνηθίζω να ταξιδεύω σε δύσβατα μέρη, αρχικά αυτό με προβλημάτισε, ωστόσο ερευνώντας για το θέμα δεν συνάντησα κανέναν που το θεωρεί πρόβλημα. Η πράξη έχει δείξει ότι ακόμα και ποδηλάτες με ακραία οδήγηση σε ακραίο τεραίν χρησιμοποιούν δισκόφρενα. Αυτό το ζήτημα το έθεσα για να δείξω ότι το δισκόφρενο αποδεικνύεται στην πράξη ασφαλέστερο.
-Τέλος, το δισκόφρενο απαιτεί πιο προσεκτική ρύθμιση. Δεν είναι κάτι απαγορευτικό, αλλά πρέπει να καταλάβεις τη λειτουργία του για να είσαι ασφαλής. Υπάρχουν βίντεο που θα σε βοηθήσουν σε αυτό, πρέπει όμως να ασχοληθείς λίγο με το θέμα καθώς η ασφάλεια προηγείται!

Εικόνα 1: Αν είχες έναν παλιό, δοκιμασμένο, ισχυρό ατσάλινο σκελετό και κατόρθωνες να του βάλεις ισχυρά δισκόφρενα, θα είχες το απόλυτο αξιόπιστο εργαλείο, ένα θηρίο για να οργώσεις τα βουνά και να γυρίσεις τον κόσμο.

Προσοχή λοιπόν στην ασφάλεια! - Safety first!

Πριν μπω στο τεχνικό κομμάτι, θα επιμείνω στην ασφάλεια. Με τα φρέ-να δεν παί-ζου-με! Η διαδικασία που θα περιγράψω δεν είναι μία "κανονική" τεχνική διαδικασία που απευθύνεται στον καθέναν. Απευθύνεται στον χρήστη που "πιάνουν τα χέρια του" και θέλει μία αξιόπιστη και καλή λύση για να σώσει ή να αξιοποιήσει στο μέγιστο έναν παλιό κλασικό ατσάλινο σκελετό ποδηλάτου που συμβαίνει να μην έχει αναμονές για δικόφρενα, απλά επειδή την εποχή που κατασκευάστηκε δεν υπήρχαν δισκόφρενα, και που θέλει να του κάνει αυτή την σημαντική αναβάθμιση με μια λύση του τύπου "φτιάξτο μόνος σου". Λάθη στη διαδικασία αυτή είναι δυνατό και τον σκελετό να αχρηστέψουν και τον αναβάτη να εκθέσουν σε κίνδυνο. Διάβασε προσεκτικά το τεχνικό κομμάτι και προχώρα μόνο εάν είσαι σίγουρος ότι ο σκελετός επιδέχεται την επέμβαση, και επίσης και για την τεχνική σου δεξιότητα. Εάν δεν είσαι σίγουρος για το δεύτερο, μην κάνεις εσύ την διαδικασία αλλά φρόντισε να την κάνει κάποιος τεχνικός που εμπιστεύεσαι.

Το τελευταίο που θα προσθέσω εδώ είναι η ευθύνη της δοκιμής. Πριν τολμήσω να το συστήσω σε άλλους έκανα έρευνα αλλά και σκληρά τεστ που απέδειξαν την αξιοπιστία αυτής της λύσης. Δοκιμές σε ακραίο τεραίν (μεγάλη κατηφορική κλίση), με φορτίο, για μεγάλη απόσταση: φορτωμένο ποδήλατο, κατηφόρα 20%, με ένα φρένο μόνο (μόνο μπροστινό, μόνο πισινό) την κάθε φορά και για αρκετό χρόνο μέχρι το μέταλλο του δίσκου να βάψει από το κάψιμο. Μετά από μήνες τα φρένα δουλεύουν άψογα, και ο σκελετός μου ζει και βασιλεύει. Εάν κατανοήσεις και κάνεις και εσύ σωστά τη δουλειά, μπορεί και ο δικός σου παλιός αγαπημένος σκελετός να κάνει το ίδιο.

Μέρος 2ο: η τεχνική διαδικασία

Για την μπροστινή ρόδα αποφάσισα να κάνω κάτι απλό: να αλλάξω πιρούνι. Επειδή ο σκελετός μου είναι πολύ σκληρός από την κατασκευή του, αποφάσισα να πάρω ένα πηρούνι με ανάρτηση, το οποίο είχε αναμονές για δισκόφρενο, και τέλος ιστορίας. Όμως η ίδια μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί και για την μπροστινή ρόδα, με κάποιες προσαρμογές. Αφού λοιπόν ξεμπλέξαμε προς το παρόν με την μπροστινή, πάμε τώρα να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με την πισινή ρόδα, που είναι και η δύσκολη περίπτωση βέβαια επειδή οι δυνάμεις είναι μεγαλύτερες, καθώς η πίσω ρόδα έχει να σηκώσει και το βάρος της κίνησης και τα μεγαλύτερα βάρη λόγω της θέσης της (η μπροστινή ρόδα δεν δέχεται μεγάλα βάρη για να μην επηρεαστεί σοβαρά η λειτουργία του τιμονιού).

Εικόνα 2: Η μπροστινή ρόδα μετά την αλλαγή πιρουνιού, με τις αναμονές του για το δισκόφρενο... και όλα τέλεια.

Ας μελετήσουμε την ανατομία της πισινής ρόδας για να κατανοήσουμε κάποια πράγματα που έχουν σημασία και θέλουν προσοχή. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η τελική ρόδα, χωρίς τα v-brakes πλέον, φαίνονται όμως τα braze-ons τους στη θέση τους κολλημένα στο σκελετό. (Σημείωση: αυτά τα δύο braze-ons είναι πολύ χρήσιμα, μένουν διαθέσιμα και θα χρησιμοποιηθούν κάποια στιγμή στο μέλλον για την κατασκευή και προσαρμογή δυνατής σχάρας.) Αφού βρήκα ένα κέντρο πισινής ρόδας για δισκόφρενο, η πρώτη δουλειά ήταν να αλλάξω το quick-release με συμπαγή άξονα - για ευνόητους λόγους μιας και το ποδήλατό μου δεν είναι ποδήλατο της βόλτας του σαββατοκύριακου αλλά έχω από αυτό υψηλές απαιτήσεις σε μεταφορά βάρους και αντοχής σε σκληρές συνθήκες ταξιδιού. Βλέπουμε στην εικόνα το γενικό σετάρισμα της κατασκευής. Το σημαντικότερο κομμάτι που κατασκεύασα είναι η σιδερένια "βασική πλάκα" που τα συγκρατεί όλα, δηλ. δένει στον άξονα και συγκρατεί α) το φρένο, β) τη σχάρα, και γ) την υποδοχή του τρέιλερ. Το 3ο (αλλά και το 2ο ακόμη) δεν είναι απαραίτητα για την συγκεκριμένη κατασκευή, όμως απέδειξαν τελικά την αντοχή της κατασκευής. Για την θέση της δαγκάνας, ένα απλό γκουγκλάρισμα για το στάνταρ Universal μού έδειξε το σχέδιο για το πού ακριβώς έπρεπε να ανοίξω τις δύο τρύπες στη "βασική πλάκα".

Εικόνα 3: τα μέρη.

Ο Αρχιμήδης είπε το γνωστό "δος μοι που στω και κινώ την γην" όταν ανακάλυψε το μοχλό, εμείς λέμε ότι αν καταφέρουμε να ασκήσουμε ισχυρή ροπή στη ρόδα με το φρενάρισμα σταματάμε το ποδήλατο. Σύμφωνα με το νόμο της μηχανικής, η ροπή στρέψης που παίρνουμε ισούται με το γινόμενο της δύναμης που ασκούμε (τριβή φρένου) επί την απόσταση από το κέντρο περιστροφής (μοχλοβραχίονας). Στην περίπτωση του v-brake, επειδή η απόσταση από το κέντρο περιστροφής είναι μεγάλη, μπορούμε με σχετικά μικρή δύναμη τριβής (ζάντα) να έχουμε σχετικά καλό φρενάρισμα. Στην περίπτωση του δισκόφρενου ο μοχλοβραχίονας μικραίνει πολύ, άρα πρέπει να αυξηθεί πολύ η δύναμη τριβής για να πάρουμε ισχυρή ροπή στρέψης (αντίθετη, για το σταμάτημα της ρόδας). Τη δύσκολη αυτή δουλειά την αναλαμβάνει η δαγκάνα του δισκόφρενου. Όμως ταυτόχρονα αυξάνεται πολύ η ροπή στρέψης στο δίσκο του φρένου, και γι΄ αυτό ακριβώς πρέπει η δαγκάνα να έχει πολύ ισχυρό δέσιμο για να μη γίνει ζημιά. Πρέπει δηλ. να βρούμε τρόπο να δέσουμε τη δαγκάνα πολύ γερά στο σκελετό. Αυτό το πέτυχα με την κατασκευή ενός κομματιού από λαμαρίνα από κοινό χυτοσίδηρο πάχους 3 χιλιοστών. Είναι η σιδερένια "βασική πλάκα" στην εικόνα. Επειδή αυτή μεταφέρει τις ισχυρές δυνάμεις ροπής στρέψης στο σκελετό στον λεπτό άνω σωλήνα της ρόδας, που έχει σχεδιαστεί να δέχεται δυνάμεις κατά μήκος κυρίως και όχι θλαστικές, πρέπει να προσθέσω ένα κομμάτι που θα βοηθήσει τη βασική πλάκα στην πίεσή της στο σωλήνα. Είναι το κομμάτι που σημαίνεται ως "υποστήριξη πλάκας", που δένεται με δύο αλουμινιένια κολλάρα πάνω στο σωλήνα. Τα τρία σημεία: άξονας ρόδας, βίδα σκελετού για σχάρα και υποστήριξη πλάκας, προσφέρουν επαρκή δύναμη για την συγκράτηση της ισχυρής ροπής στρέψης.

Το σημαντικό είναι η υποστήριξη της ροπής στρέψης από τη δαγκάνα του δισκόφρενου. Στην έρευνά μου βρήκα μία πολύ καλή λύση:
https://community.bikehub.co.za/topic/171303-diy-disc-mount-for-retro-frame/

Εικόνα: μια εξαιρετική λύση από έναν εφευρετικό μηχανικό, που χρησιμοποίησε την αναμονή του v-brake για την προστασία του κάθετου σωλήνα.

Εάν δεν είχα την ανάγκη α) της σχάρας που φέρει μεγάλο βάρος και β) του τρέιλερ, πιθανότατα θα είχα ακολουθήσει αυτή τη λύση, καθώς η "βασική πλάκα" δεν θα ήταν απαραίτητη. Το καλό του συγκεκριμένου είναι η απόσταση της "υποστήριξης", δηλ. από το κέντρο περιστροφής (άξονας) της ρόδας μέχρι την αναμονή των v-brakes, δηλ. ο μεγάλος μοχλοβραχίονας. Στην περίπτωσή μου εκτίμησα ότι έχω ήδη καλή στήριξη από τα δυο σημεία, δηλ. την πολύ ισχυρή βίδα του άξονα και δευτερευόντως τη βίδα για τη σχάρα, οπότε δεν χρειαζόμουν μεγάλο μοχλοβραχίονα. Αποδείχτηκε ότι έπεσα μέσα. Εάν συνέβαινε το αντίθετο, θα μεγάλωνα το μήκος του κομματιού υποστήριξης, που πρέπει να σημειώσω ότι δεν χρειάζεται να είναι σίδερο αλλά μπορεί να είναι ελαφρύ αλουμίνιο.

Τέλος έχω να πω ότι, δεν θα τολμούσα να κάνω κάτι τέτοιο σε έναν αλουμινένιο σκελετό ούτε στο όνειρό μου. Το αλουμίνο δεν προσφέρει επαρκή αξιοπιστία για τέτοια τεχνάσματα. Όμως ένα παλιό καλό ατσαλάκι που έχει δοκιμαστεί στις δύσκολες συνθήκες των πιο άγριων δρόμων και έχει αποδείξει την διαχρονική του αξία, πραγματικά αξίζει για να επενδύσει κανείς πάνω του μια τέτοια αναγέννηση. Τέλος και τω ποδηλάτω δόξα.

Εικόνα 5: λεπτομέρεια της κατασκευής.

Εικόνα 6: την ακριβή θέση της δαγκάνας τη ρυθμίζεις με αποστάτες ροδέλες πάχους 1χιλ., ώστε η δαγκάνα να πέφτει στη μέση της διαδρομής της. Περιττό να πω, αυτές οι βίδες πρέπει να σφιχτούν πολύ καλά.

Όνειρο; Πραγματικότητα; Και τα δύο. (v.n)

Χρόνος: το πρώτο σαββατοκύριακο 5-6 του Δεκέμβρη 2020.
Χώρος: δυτικό Πήλιο.

Η "τρίτη" εποχή της Ελλάδας. Νοέμβρη σε ψηλό βουνό θα πάω να τσουλήσω.

Λέμε συνήθως -σωστά- ότι όσον αφορά στο φυσικό περιβάλλον η Ελλάδα είναι ένας τόπος ιδιαίτερα κατάλληλος για περιήγηση δύο εποχών: άνοιξη και καλοκαίρι. Γιατί τότε η φύση είναι στα καλύτερά της, με βέλτιστο συνδυασμό καιρού και αισθητικής. Η περιήγηση με ποδήλατο ανήκει στον κανόνα προφανώς, μερικές φορές ωστόσο τολμώ και βγαίνω στη φύση και φθινόπωρο (αφήνω στην άκρη τον χειμώνα για να πω την πάσα αλήθεια, γιατί χιόνια και κρύα δεν τα συμπαθώ). 6 Νοεμβρίου, με βάση τις προβλέψεις του καιρού για τις επόμενες μέρες, αποφάσισα να εκδράμω στο ελληνικό βουνό σε μια διαδρομή λίγων ημερών σε υψόμετρα ~1400μ. Με πλήρη εξοπλισμό διαβίωσης, άρα πολλά πράγματα και μεγάλο βάρος, άρα με λογική επιβίωσης και όχι απόδοσης ούτε με χρονικό περιορισμό, γιατί κάλλιστα μπορεί να σε πιάσει ένας καιρός και να σε αποκλείσει κάπου οπότε θα πρέπει να έχεις εφόδια (υλικά, τρόφιμα) για περισσότερο χρόνο από όσο υπολόγιζες με βάση τη διαδρομή.

Θα αφήσω 10 εικόνες να μιλήσουν μόνες τους. Το μόνο που θα προσθέσω είναι μια προσωπική μαρτυρία για το τι μένει μετά από την "ταλαιπωρία". Γιατί θα μπορούσε κανείς να την πει ταλαιπωρία, αν μείνει στους φυσικούς όρους της διαδικασίας. Έλα όμως που η ερμηνεία είναι πιο σύνθετη από αυτό που δείχνει. Εμείς οι Έλληνες μαθημένοι στην ευκολία και την άνεση, ζώντας σε ιδανικό τόπο με πλούσια φύση και ιδανικό κλίμα, είμαστε πολύ καλομαθημένοι για να ανεχτούμε κάθε μορφής "ταλαιπωρία". Όμως υπάρχει και το έμμεσο όφελος, ένα κέρδος που μένει σαν αίσθηση εσωτερικής δύναμης, μια επιστροφή στον εαυτό, μια βαθιά ανανεωτική εμπιστοσύνη σε δυνάμεις που σού χάρισε η φύση και είναι κρυμμένες μέσα στο ίδιο σου το σώμα. Για τρία 24ωρα χαμένος στη μέση του πουθενά μόνο 2-3 ανθρώπους συνάντησα, βοσκούς που ακόμα δεν κατέβασαν κάτω τα κοπάδια, και από ήχους άκουγα την ημέρα μόνο νερά που τρέχαν σε ρέματα και τη νύχτα νυχτοπούλια και λύκους, τίποτα άλλο. Όταν έπιανε ομίχλη έβλεπα λίγα μέτρα μπροστά, και πήγαινα με το GPS. Τη νύχτα οι θερμοκρασίες πλησίαζαν το μηδέν και η φωτιά ήταν καλοδεχούμενη, κι όμως με σωστό εξοπλισμό είχα κάτι χορταστικούς ύπνους αξέχαστους. Τη μέρα ολόκληρη, έσερνα με τα χέρια το μεγάλο βάρος του ποδηλάτου σε μεγάλες κλίσεις με πολλή δυσκολία, βήμα βήμα, βηματάκι βηματάκι, οι κλίσεις ήταν τόσο μεγάλες που το πόδι γλιστρούσε κι έπρεπε να βρεις τρόπο να πατήσεις με δύναμη για να μη πέσεις πίσω στην κατηφόρα, χρειάζονταν οριακή διαχείριση δυνάμεων και προσοχή στο φαγητό και στο καταφύγιο και στον ύπνο. Τις πρώτες 2 μέρες το σώμα ζορίζεται, αλλά μετά προσαρμόζεται στις κρύες συνθήκες καλύτερα. Η δύναμη που σού αφήνει η εμπειρία δεν περιγράφεται, πρέπει να τη ζήσεις για να την καταλάβεις. Εκτός από την αύξηση σωματικών δυνάμεων όταν επιστρέψεις, το πιο σημαντικό κομμάτι ωστόσο των δυνάμεων που ανακαλύπτεις δεν προέρχονται από το σώμα αλλά από το μυαλό, εκεί είναι η πιο συγκλονιστική ανανέωση που θα νιώσεις. Μια ήρεμη σιγουριά, μια αυτοπεποίθηση, μια καθαρή σκέψη, μια εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Κάτι με ιδιαίτερη σημασία στις περίεργες εποχές που ζούμε με τον ψυχολογικό αρνητισμό, με το κλείσιμο του κόσμου στον εαυτό του, με την κοινωνική ανοησία με τα λοκντάουν κλπ.

Μακρινή Ελλάδα, Σεπτέμβριος 2020

 

Μια Ελλάδα που οι περισσότεροι σημερινοί Έλληνες ούτε που φαντάζονται, επιβιώνει ακόμη, όσο επιβιώνει, σε πείσμα των καιρών, σε πείσμα του χρόνου, του αμείλικτου ανθρώπινου χρόνου. Του ανθρώπινου χρόνου που έχει αποκοπεί από τον φυσικό χρόνο, από την φυσική ροή του χρόνου, γιατί ο σύγχρονος αστός δεν θέλει ούτε το παρελθόν να θυμάται ούτε το μέλλον να σκέφτεται. Γιατί τον απασχολεί ένα παρόν άμεσο, πιεστικό, ανελέητο, μόνη του μέριμνα να βρει πέντε φραγκάκια για τον επιούσιο. Μακριά από την πόλη, η Ελλάδα αυτή περιμένει τον Ελληνα να τού θυμίσει το παρελθόν και το μέλλον. Για το πόσο ακόμα θα περιμένει, απάντηση εύκολη δεν υπάρχει. Άγνωστο. Όσο επιβιώνει θα υπάρχει. Ξεχασμένη, παραγνωρισμένη, παραπεταμένη, όμως έστω κι έτσι δίνει τα σημάδια της. Για όσους μπορούν να τα αντιληφθούν, να τα αξιολογήσουν, να τα ερμηνεύσουν.

 

Προσπάθησα να προσεγγίσω δύο από τις πιο απόμακρες περιοχές της ελληνικής γης, το δέλτα του Νέστου και τα ανατολικά Πομακοχώρια. Με πρώτο στόχο κάθε ποδηλατικού ταξιδιού την αυτοθεραπεία, δεν χρησιμοποίησα κανένα μεταφορικό μέσο εκτός από το ποδήλατο κάνοντας όλη τη διαδρομή με αυτό και μόνο. Κάλυψα 1619 χιλιόμετρα σε 18 μέρες (29/8-15/9), σε 18 υπέροχες μέρες με θαυμάσιο καιρό στην καλύτερη εποχή για ταξίδι σε αυτόν τον τόπο, ξοδεύοντας συνολικά 33 ευρώ για όλα τα έξοδα του ταξιδιού, απολαμβάνοντας στο έπακρο τα πλούσια ελέη της ελληνικής γης, άπειρα φρούτα και λαχανικά, σύκα, σταφύλια, ντομάτες, πιπεριές, αχλάδια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, μήλα, αβγά και λουκάνικα κι άλλα σπιτικά τρόφιμα στον φιλόξενο κόσμο της υπαίθρου, επιστρέφοντας σπίτι πιο δυνατός, πιο ξεκούραστος, ανανεωμένος και στο σώμα και στο μυαλό. Η βασική διαδρομή, ο πυρήνας του ταξιδιού μόνο, ήταν αυτή: https://www.bikemap.net/en/r/7412369/ . Δεν έχω τη διάθεση να περιγράψω τα πάντα μέρα με τη μέρα, θα περιοριστώ σε λίγες εικόνες και περιγραφές για συγκεκριμένα σημεία, εσύ ο αναγνώστης που έχεις ήδη διαβάσει προηγούμενα ταξίδια μου εύκολα θα συμπληρώσεις τα κενά, μόνος σου και όπως εσύ τα θέλεις. Δεν με απασχολεί η ταχύτητα, αυτό που με ενδιεφέρει πρώτα απ΄ όλα είναι η θεραπεία, η υγεία, και γι΄αυτό ακολουθώ μία διαδρομή όσο μπορώ μακριά από πολυσύχναστους δρόμους και πόλεις, όσο μπορώ κοντύτερα στην παρθένα ύπαιθρο. Για “προθέρμανση” θα περάσω μια βόλτα από τον βόρειο Όλυμπο, έναν χώρο που έχω πολλά χρόνια να δω.

 

Απόγευμα στον Β Όλυμπο, με φόντο το σύμπλεγμα των κορυφών και το Ξερολάκκι. 

 

Αγριόγιδο. 

 

 

Φτάνοντας στην Κερκίνη. Απουσία ανθρώπων, καθολική. Ακόμα και οι πινακίδες, έχουν ξεφτίσει. Ο ορισμός της ερήμωσης. Επίσης, και της εγκατάλειψης.

Ελλάδα 2020 μ.Χ.

Καβάλα 2020 μ.Χ. Όταν και οι Τούρκοι έχουν ανακαλύψει τη φήμη των κουραμπιέδων Καβάλας.

 

 Ένα τεράστιο, και τεράστιας σημασίας, Εθνικό Πάρκο. Στα χαρτιά.

Μέσα στο Εθνικό Πάρκο, βλέπεις μέσα στον απέραντο κάμπο κάθε, μα κάθε, είδους καλλιέργεια. Δυστυχώς όμως δεν είναι αυτό το χειρότερο – και μακάρι να ήταν.

Με τη βοήθεια λεπτομερούς χάρτη που ετοίμασα και του GPS, με τη θέα της Θάσου στο βάθος, θα προσπαθήσω να προσεγγίσω την εκβολή του Νέστου από τη δυτική του πλευρά.

 

Παλεύοντας με τη ζούγκλα ξέρω ότι έχω φτάσει κοντά στη θάλασσα παρότι δεν τη βλέπω, αλλά μη έχοντας διάθεση να παλέψω και με τη λάσπη, επιστρέφω προς τα βόρεια.

Το πανύψηλο δάσος στον πυρήνα του εθνικού πάρκου είναι μοναδικό στο είδος του για τα ελληνικά δεδομένα. Υπάρχουν μαρτυρίες από γραπτά κείμενα αρχαίων συγγραφέων, ότι το δάσος αυτό ήταν το βορειότερο σημείο της εξάπλωσης των λιονταριών. Εδώ ερχόταν οι Μακεδόνες βασιλόπαιδες και αυλικοί για κυνήγι λιονταριού, όπως δείχνουν τα γνωστά ψηδιδωτά και εικόνες της αρχαίας Πέλλας.

Είναι ημέρα Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου και ώρα 9:51 το πρωί. Φτάνοντας στο σημείο με βάση τον χάρτη, βρίσκω το “Κέντρο Υποδοχής Επισκεπτών του Παραποτάμιου Δάσους Νέστου” παντάκλειστο, αραχνιασμένο, σκουριασμένο, και εμφανώς εγκαταλειμμένο εδώ και αρκετά χρόνια.

Κάποτε το παραποτάμιο δάσος εκτιμάται ότι κάλυπτε πάνω από 120.000 στρέμματα. Ξυλεύθηκε και εκχερσώθηκε συστηματικά, δίνοντας εκτάσεις για απέραντες απαιτητικές καλλιέργειες όπως καλαμπόκι και ακτινίδιο.

 

Η ξύλευση εξακολουθεί μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα χαρτιά βάσει διαχειριστικού σχεδίου υπό τον έλεγχο του δασαρχείου.

Θα κατευθυνθώ προς το βορρά και μετά προς τα νότια στην ανατολική πλευρά του Νέστου.

 

Στις εγκαταστάσεις της πρώην Voice of America, ένας φύλακας έχει ξεμείνει να φυλάει την περιουσία του ελληνικού δημοσίου. Βέβαια το ποια περιουσία, θα ήταν ένα καλό ερώτημα. Τα κοράκια των Αθηνών και λοιποί ημέτεροι, οι γνωστοί άγνωστοι με τις μεγάλες τσέπες, πέσανε στο ψητό και ξεπουλήσανε τις εγκαταστάσεις με την ψυχή τους. Μείνανε κάτι άδεια κτίρια να σαπίζουν στη βροχή, και τρεις οικογένειες φυλάκων από το διπλανό Δασοχώρι να παίρνουν ένα μεροκάμματο δημοσίου.

Κι εδώ το δάσος είναι πανύψηλο. Ο δρόμος ελίσσεται στην απέραντη πεδιάδα, καμία σήμανση δεν υπάρχει, ο μόνος οδηγός σου είναι ο δικός σου χάρτης και το GPS. Μια μοναδική πινακίδα συνάντησα, κι αυτή κρυμμένη μέσα στη βλάστηση, να δείχνει προς το “Περιβαλλοντικό Πάρκο Νέστου”. Έκτακτα.

 

 

Η άφιξη στο Περιβαλλοντικό Πάρκο αποδεικνύεται ως εμπειρία μεγαλειώδης. Μέσα σε μια απίστευτη ερήμωση, τα πάντα έχουν αφεθεί στο έλεος των στοιχείων. Κανένα σημάδι ανθρώπινης παρουσίας πρόσφατης, πολλά σημάδια όμως ανθρώπινης παρουσίας στο παρελθόν.

Έχει ενδιαφέρον μια ανάγνωση των φορέων υλοποίησης του έργου. Στο παιχνίδι και ο κρατικός τζόγος.

 

Πολλά και ωραία στο Πάρκο του Νέστου.

 

 

Μέχρι και παιδότοπος. Μωρέ μπράβο!

 

Φυσικά ψυχή ζώσα τριγύρω. Ένα από τα ξύλινα κτίρια μοιάζει με οργανωμένη κουζίνα, είναι κλειδωμένο, αλλά έχει σαφείς ενδείξεις ότι κάποιος φύλακας έρχεται εδώ ίσως σε εργάσιμες ώρες. Υπάρχει ίσκιος του δάσους και εξαιρετικό περιβάλλον, βρύση με νερό, τραπέζι, καρέκλα, σκεύη και εργαλεία, μέχρι και ένα μισογεμάτο μπουκάλι πάνω στο τραπέζι με ένα εξαιρετικό σπιτικό κρασί. Το σημείο αυτό θα αποτελέσει τον παράδεισο της σημερινής μου μεσημεριανής στάσης.

Περασμένο μεσημέρι, συνεχίζω στον απέραντο πλούσιο κάμπο προς τα ανατολικά, μέσα από κτήματα με κόκκινες πιπεριές, πεντάγλυκα ντοματάκια, σταφύλια, κι άλλα ωραία. Σε ένα κτήμα με μηλιές με σταματούν και με φορτώνουν με μήλα. 

 

Απόγευμα 6 Σεπτεμβρίου στα Άβδηρα, ένα μαγικό φως χαϊδεύει τα αρχαία μέλη. Λόγω της ώρας ο αρχαιολογικός χώρος είναι κλειστός, αλλά μού κάνει εντύπωση ότι η περιοχή της μεταγενέστερης πόλης είναι χωρίς περίφραξη, όλα ανοιχτά και εκτεθειμένα.

 

Πρωί 7 Σεπτεμβρίου, ξυπνώ πολύ νωρίς χορτασμένος από έναν υπέροχο ύπνο. Οι παραλίες των Αβδήρων έχουν σχεδόν ερημώσει, η καλοκαιρινή φρενίτιδα πέρασε.

Μια σύντομη συζήτηση με δύο πρωινούς περιπατητές που βλέπουν πρώτη φορά έναν ταξιδιώτη ποδηλάτη στα μέρη τους, αποκαλυπτική για το παρελθόν και το παρόν αυτών των τόπων. Οι απέραντες παραλίες του βόρειου Αιγαίου, ποτέ δεν είχαν πολύ κόσμο λόγω της αραιοκατοίκησης των περιοχών αυτών και του γενικού συντηρητικού χαρακτήρα των μουσουλμάνων. Όμως τα τελευταία χρόνια τις έχουν “ανακαλύψει” οι Βούλγαροι και αγοράζουν μανιωδώς γη. Εταιρείες βουλγάρικες ασχολούνται επενδυτικά στον τουριστικό τομέα ειδικά με αυτό. Απόδειξη, οι άπειρες πινακίδες για ενοικίαση και πώληση γης και επενδύσεις στα βουλγάρικα. 

 

Πρωινό στο Πόρτο Λάγος.

 

Πρόκειται για ένα κομματάκι γης ένα στρέμμα. Έχει μέσα τρεις κλαδοκαλύβες, ένα εκκλησάκι, μια παράγκα, και μια βρύση. Έχω περάσει αρκετές φορές εδώ και πολλά χρόνια, ποτέ δεν είδα κανένα εκθετήριο, κανένα προϊόν, καμιά δραστηριότητα. Τις άλλες φορές τουλάχιστον ήταν ανοικτό, τώρα είναι παντάκλειστο με βαριά λουκέτα. Πρόσεξε τι εκατομμύρια δαπανήθηκαν. Δεν έχουν ούτε την στοιχειώδη νοημοσύνη να εξαφανίσουν τις πινακίδες οι ανίκανοι της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

Νομός Έβρου, δάσος Κίρκης. Μια εκπληκτική φύση, μια καταλυτική ερημία. Μικτό δάσος πεύκης και δρυός, καταγεγραμμένο ως καταφύγιο άγριας ζωής. Από ντόπιους -ω ναι, στην έρημη Κίρκη συνάντησα δυο ανθρώπους!- μαθαίνω πως υπάρχουν πολλά ζώα και πουλιά, και οι γύπες που έρχονται από την κοντινή Δαδιά, ζαρκάδια πολλά, τσακάλια, λύκοι, γουρούνια. Μόνος στην ησυχία του δάσους, συναντήθηκα με σκίουρους με πολύ μεγάλη ουρά, και ενώ κατέβαινα σχετικά γρήγορα στην κατηφόρα μετά από μια στροφή πέρασε μπροστά μου το δρόμο ένα κοπαδάκι ζαρκάδια. Απίστευτα γρήγορα κινούνται μέσα στο δάσος αυτά τα ζώα, δεν πρόλαβα ούτε να τα μετρήσω, το πέρασμά τους ήταν μία αστραπιαία σκιά!

 

Η περιοχή της Αισύμης εδώ και χρόνια απέκτησε μία φήμη “αιολικού δήμου”. Αναζητούνται έρευνες σχετικά με τα οφέλη της περιοχής. Αυτό που εγώ διαπίστωσα ως επισκέπτης πρώτη φορά σε περιοχή με ανεμογεννήτριες είναι, ότι αυτά τα θηρία ακούγονται από ένα χιλιόμετρο μακριά τουλάχιστον, βγάζοντας έναν θόρυβο περίπου σα να περνά μαχητικό αεροπλάνο. Αυτός ο θόρυβος είναι ο μόνιμος, γιατί εκτός αυτού κάθε λίγο βγάζουν έναν ήχο συναγερμού που κρατά μισό ή ένα λεπτό. Το τι μπορεί να ωφελείται ο τόπος δεν το γνωρίζω, το σίγουρο πάντως είναι ότι τόσο αυτοί που τα κατασκεύασαν όσο κι αυτοί που τα εκμεταλλεύονται, είναι αστοί που διαβιούν μέσα στις βίλες τους μακριά από εδώ και μη έχοντας σχέση με τον τόπο, έχοντας βγάλει και βγάζοντας ακόμα καλά λεφτά.

Χαμένος κάπου μέσα στην απέραντη ερημία των δασών του νομού Έβρου.

Πρώην συνοριακός σταθμός πριν τα βουλγαρικά σύνορα, που εγκαταλείφθηκε όταν η Βουλγαρία μπήκε στη ΕΕ.

Η μουσουλμανική αίρεση των Μπεκτασί έχει μία πολύ ιδιαίτερη ιστορία στην Ελλάδα. Υπήρξαν τρεις τεκέδες των Μπεκτασήδων στη χώρα, ο τεκές του Ιρενί στα Ασπρόγεια Φαρσάλων στο θεσσαλικό κάμπο, ένας στην κοιλάδα των Τεμπών, και ο τρίτος εδώ κοντά στο χωριό Ρούσσα. Η αίρεση των Μπεκτασί ξεκίνησε μετά την θρυλική εποχή του Τζελαλεντίν Ρουμί στο Ικόνιο της Μικρασίας του 13ου αιώνα, ο οποίος και επηρεάστηκε από την πλατωνική φιλοσοφία, και εντάσσεται στο θρησκειολογικό παράδοξο της ανεκτικότητας και της δεκτικότητας και της ανθρωπιστικής προσέγγισης μέσα από την αποδοχή και σύγκλιση όλων των θρησκειών και δογμάτων κάτω από τη σκέπη ενός πανανθρώπινου θεού.

 

Το δόγμα αυτό ήρθε στην Ελλάδα επί τουρκοκρατίας από μετοίκους από το Ικόνιο, στο πλαίσιο της μετακίνησης πληθυσμών που έκαναν οι Οθωμανοί, προφανώς λόγω της κατά παράδοση συνάφειας των χριστιανικών και μουσουλμανικών πληθυσμών στην περιοχή του Ικονίου. Ο χώρος του αρχαίου μοναστηριού είναι συμμαζεμένος και φροντισμένος, υπάρχουν πινακίδες στα τούρκικα κυρίως, ενώ υπάρχει και ένα σπίτι με μία οικογένεια που μένουν μόνιμα μέσα στον περίβολο. Παραδόξως, υπάρχουν όλα τα γεωργικά και κτηνοτροφικά μηχανήματα και εργαλεία διάσπαρτα στα οικήματα και τους χώρους, προδίδοντας ανέσεις και ευμάρεια και καλή οικονομική κατάσταση του σπιτιού, μια κατάσταση ασυνήθιστη για τα μουσουλμανικά δεδομένα.

Επίσης σε δεσπόζουσα θέση στο χώρο, υπάρχει ένα κτίσμα σύγχρονο, προφανώς φτιαγμένο πρόσφατα, που στεγάζει μία μεγάλη οργανωμένη αίθουσα εκδηλώσεων. Μέσα υπάρχουν όλα τα μέσα για εκδηλώσεις, κουζίνα, βήμα, μικρόφωνο, τραπέζια, καρέκλες, και αφίσες. Δεν υπάρχει καμία αφίσα ή κάτι άλλο που να αναφέρεται στους Μπεκτασί ή στη φιλοσοφία τους, παρεκτός από μια ζωγραφιστή προσωπογραφία του αρχαίου ιδρυτή του δόγματος. Στον τεκέ των Φαρσάλων υπάρχουν εμφανή τα σημάδια της ανοιχτής μπεκτασικής φιλοσοφίας, όπως λατρευτικές εικόνες χριστιανών αγίων μαζί με μουσουλμάνων, και παραθέτονται δυο φωτογραφίες από εκεί για του λόγου το αληθές:

Αντιθέτως εδώ δεν υπάρχει καμία αναφορά που να θυμίζει στο ελάχιστο τον χαρακτήρα ή την φιλοσοφία των Μπεκτασί. Ο μπεκτασισμός μέσα στην Τουρκία συμπεριλαμβάνεται στον κύκλο των ισλαμικών αιρέσεων που χαρακτηρίζονται ως Αλεβίτες, με κεντρικό εκφραστή το συγγενές δόγμα των Μεβλεβί που ιδρύθηκε κατά παράδοση απευθείας από τον Τζελαλεντίν Ρουμί. Οι Αλεβίτες ιστορικά κυνηγήθηκαν πολύ άγρια, και από την ισλαμική ορθοδοξία και από τα πολιτικά καθεστώτα, ιδιαίτερα ανελέητα και από τον κεμαλικό εκσυχρονισμό, και μετά από πολύ χυμένο αίμα κατόρθωσαν να επιβιώσουν μέχρι σήμερα με κέντρο τον τάφο του Ρουμί στην Κόνια. Όμως υπάρχουν μέσα σε αυτή τη σάλα όλα τα εργαλεία και σημάδια μιας σύγχρονης τουρκικής προπαγάνδας που δεν έχει σχέση με την ιστορία. Είναι γνωστό ότι στην προπαγάνδα τίποτε μα τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο, αλλά μπορεί να γίνει το μαύρο άσπρο και το άσπρο μαύρο. Άλλωστε οι ανατολίτες είναι οι πρώτοι διδάξαντες στην εξουσιαστική εκμετάλλευση της θρησκείας. Ο τεκές απλά προσφέρει το κατάλληλο υπόβαθρο σε μια περιοχή ξεχασμένη από το ελληνικό κράτος και σε μια χώρα όπου ο κόσμος της κοιμάται τον ύπνο του δικαίου.

 

Στο ακριτικό Πομακοχώρι Γονικό υπάρχει δημοτικό σχολείο.

Μουσουλμανικό νεκροταφείο. Κυριολεκτική αποθέωση της λιτότητας.

Μπασμάς μαζεμένος στο καπνοχώραφο, η αποθέωση της μεθυστικής οσμής. Η καλλιέργεια του καπνού σε αυτά τα μέρη γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από τους μουσουλμάνους. Τρεις γυναίκες μάζευαν από τα φυτά αμίλητες και κοιτάζοντας προς την αντίθετη κατεύθυνση και όχι προς το μέρος μου, ενώ ο άντρας ήρθε να μού πιάσει κουβέντα και να με ενημερώσει και για κάποια τουρκική μειονότητα συν τοις άλλοις. Ενώ μου μιλούσε έβγαλε να κάνει τριγάρο από την τσέπη από ένα πακέτο του εμπορίου.

Και αυτή είναι η τελευταία εικόνα του ταξιδιού, ένα απόγευμα στην Ξάνθη. Όχι όμως και η τελευταία εμπειρία του, καθώς ακολούθησαν μερικές ακόμη μέρες μέχρι την επιστροφή. Από τα δύο αυτά οχήματα της φωτογραφίας αυτής προσωπικά χωρίς καμιά σκέψη διαλέγω το μπροστινό. Δεν συγκρίνεται με τίποτα... είναι το τελειότερο ταξιδιωτικό μέσο που επινοήθηκε ποτέ και ιδιαίτερα για έναν παράδεισο σαν την Ελλάδα. Τέλος και δόξα στο Ποδήλατο.-